Meestribbelen… wie doet het niet?

Blog uit de serie 'Energie-eyeopeners', geschreven door lector Jeike Wallinga

Tegenstribbelen. Dat is duidelijk. Je wilt iets niet, toch moet het! Tegenstribbelen is dan ook een verwoede poging om duidelijk te maken dat je het ergens absoluut niet mee eens bent, geen zin hebt óf misschien wel allebei. De vraag is, stribbelen mensen ook écht tegen als het op de energietransitie aankomt? Eerlijk gezegd schieten mij daar niet zo een-twee-drie legio voorbeelden te binnen. Behalve windmolens op ‘t land dan. Wil je die plaatsen in een gemeente, dan heb je in no-time boze bewoners die direct protest aantekenen.

Maar hoezo kan ik eigenlijk zo weinig voorbeelden van tegenstribbelen in de energietransitie benoemen – het duidelijk moeten, maar niet willen dus? Is er in dit geval totaal geen sprake van niet willen of ligt het toch eerder aan een gebrek aan moeten? Persoonlijk denk ik het laatste. Een nog-niet-moeten die toch enigszins haaks staat op het simpele feit dat – als we de klimaatcrisis én de 1,5°C uit het akkoord van Parijs als mensheid écht serieus willen nemen – we nog maar maximaal 15 jaar hebben voor de gehéle transitie naar energiegebruik zonder uitstoot van broeikasgassen. 

Een variatie op het woord stribbelen

Kortom, het nog niet massaal tegenstribbelen heeft volgens mij te maken met het feit dat we nu nog maar heel weinig moeten. De ogen sluiten voor de urgentie van de energietransitie en – nog belangrijker – de onmacht om onder ogen te zien hoe snel die zou moeten plaatsvinden, leidt tot iets anders: meestribbelen. Meestribbelen: wat een mooi woord eigenlijk. Je doet je voor als iemand die in principe wel mee zou willen doen, maar op de achtergrond saboteer je stiekem (bewust of onbewust) dat er ook écht concrete stappen gezet moeten worden. 

Geen makkelijke ‘cure all’-methode

En dat is jammer, want we hebben een prachtig gevulde gereedschapskist volop maatregelen waarmee we op korte termijn grote hoeveelheden energie kunnen besparen.* Toch verwateren die in het debat omdat ze op alle niveaus overspoeld worden door ‘waterstof’. Want waterstof wordt vaak genoemd als dé oplossing voor mobiliteit, verwarming en de industrie. Al beseft iedereen dat dit niet de ‘cure all’-oplossing gaat zijn voor die enorme opgave die ons nu en de komende 10 jaar te wachten staat. Sterker nog, technologie gaat niet dé oplossing zijn. We zullen echt andere keuzes moeten maken.

*Bijvoorbeeld: radiatorfolie, muurisolatie, dubbelglas, cv inregelen, Erkende Maatregellijst Energiebesparing, energielabels huishoudelijke apparatuur.

Om- en afleidingsacties

Zo is meestribbelen misschien ook wel: je ogen sluiten voor het grotere plaatje, omdat je toch al iets doet! Bijvoorbeeld thuis wel je best doen om ook die laatste spaarlamp te vervangen door een ledlamp, terwijl je in je eigen onderneming niet te veel tijd en moeite steekt in allerlei lastige en dure milieueisen. Of op je werk wel tijd stoppen in die ene reclamecampagne waarin duurzaamheid de hoofdrol speelt, terwijl je in de dagelijkse praktijk op datzelfde werk je CO2-footprint ‘negeert’. Maar het werkt fantastisch: het energietransitiedebat al meestribbelend om- en afleiden naar zo’n waterstofdebat. Want het is uitstel van executie van maatregelen nu! En omdenk- en omschakelacties stellen we uit. Het is weer december, dus roepen we massaal: “Volgend jaar wordt cruciaal!” Hoelang zeggen we dat al, ondertussen meestribbelend?

Herken de meestribbelaar

En trouwens als je denkt dat ik dit woord zelf bedacht heb: meestribbelen(opent in nieuw tabblad) is een woord dat al jaren bestaat. Waar velen zullen denken dat het net bedacht is, wordt het al jaren (ook in de energiewereld) gebruikt binnen organisaties. En toch, misschien zit de wereld wel veel positiever in elkaar dan ‘om- en afleidingsacties’. Wellicht stribbelen we mee, omdat we het lastig vinden te kiezen. Of willen we als meestribbelaars eigenlijk wel, maar hebben we meer hulp nodig bij het wat, hoe en waarom. Kortom, wellicht willen we wel, maar weten we met z’n allen nog even niet precies hoe.

Maar goed, het is bijna kerst en oud en nieuw én dus ook weer tijd voor nieuwe voornemens. Dus daarom een kerstboodschap uit naam van de energietransitie: herken de meestribbelaar in jezelf en/of de ander en ga eens bij jezelf na of je zo wilt blijven meestribbelen. 

Hulp of inspiratie nodig? Speel de meestribbel-quiz!(opent in nieuw tabblad)

Met dank aan Richard Kok(opent in nieuw tabblad) van Indetussentijd!