Blockchain in de logistiek: Spark! Living Lab neemt mkb mee in een snel veranderende wereld vol technologie

Blockchaintechnologie is voor veel mkb’ers nog onbekend terrein. Vaak ontbreekt het aan kennis en middelen om hierin te investeren. Terwijl een veiligere en betrouwbare datadeling steeds belangrijker wordt. En blockchain kan hierin een sleutelrol vervullen. Om ook de mkb- bedrijven te kunnen laten profiteren van alle kansen die blockchain aan hen biedt, richtte het lectoraat Supply Chain Finance van hogeschool Windesheim samen met enkele partners in 2019 Spark! Living Lab op. Doel was om technologieën, waarmee bedrijven op een slimme manier data kunnen delen in de eigen keten, (nog) beter beschikbaar te maken voor het mkb. Op 16 juni 2022 vindt het slotevent van Spark! Living Lab plaats en presenteert het consortium zijn projectresultaten én relevante ontwikkelingen.

Victor van der Hulst, projectmanager Spark! Living Lab: “Het lectoraat Supply Chain Finance onderzoekt al jaren het samenspel van geld-, goederen- en informatiestromen in de logistieke ketens. Digitalisering speelt daarin een steeds grotere rol waarbij blockchain wordt beschouwd als potentieel ‘bindweefsel’ van deze stromen. Het wordt dan ook weleens de grootste uitvinding sinds internet genoemd. Het is een soort database voor transacties. Van betalingen met digitale munt tot gegevens die twee partijen uitwisselen, zoals contracten of leveringscriteria. Terwijl traditionele databases centraal georganiseerd zijn, worden bij blockchain alle transacties versleuteld als blokjes in een groot netwerk van computers opgeslagen. Zo ontstaat er een lange, onveranderbare en onkraakbare informatieketting.”

Blockchain-kansen creëren voor het mkb

“Voor spelers in de logistieke keten biedt dit dus legio kansen, al moet er nog veel onderzocht én bewezen worden”, aldus Van der Hulst. “Dit komt omdat de waarde van blockchain pas tot uiting komt als je met meerdere partijen in de keten samenwerkt via dit soort technologie. En dit is vrij lastig te organiseren. Je kunt dit als speler niet in je eentje doen. Het verlangt een flinke (financiële) investering. Iets wat veel mkb-bedrijven niet hebben. Grote spelers hebben dus meer kans om die digitaliseringsstap te maken. Dat zou de positie van kleinere spelers kunnen ondermijnen en hen kwetsbaarder maken. Daarom moeten we het mkb ondersteunen. Wij sprongen in het gat van die gevraagde investering en benodigde expertise. In het lab doen we onderzoek en ontwikkelen we toepassingen op basis van blockchain. Mkb-bedrijven kunnen deze toepassingen overnemen en gebruiken, zodat zij de boot niet missen.”

Bundelen van expertises voor het mkb

Van der Hulst: “Via het Spark! Living Lab hebben we het mogelijk gemaakt dat het mkb toegang krijgt tot technologie, waarmee de gehele logistieke keten effectiever kan opereren. Zonder zelf de middelen te hebben om dit (alleen) te ontwikkelen, zijn ze op deze wijze toch in staat om mee te kunnen in deze transitie naar een volledig datagestuurde supply chain. En zo kunnen bedrijven op basis van blockchain meer grip krijgen op het coördineren en structureren van processen in de logistieke keten. Het Living Lab biedt mkb’ers een virtuele oefenruimte om te experimenteren met techniek en data-uitwisseling. Daarbij konden ze gebruikmaken van de kennis en expertise van het lectoraat van Windesheim, maar ook van kenniscentra als TNO, TU Delft en van ervaringsdeskundigen als BlockLab en evofenedex.”

Event: Blockchain als ketenregisseur?

Om resultaten nog breder te kunnen delen met het werkveld organiseert Spark! Living Lab op donderdag 16 juni 2022 de conferentie: Blockchain als ketenregisseur?(opent in nieuw tabblad) Initiatiefnemers zijn Windesheim, TNO, TU Delft, BlockLab, TKI Dinalog, evofenedex en de SCF Community. Op die dag komen logistiek ondernemers, verladers, marktpartijen, onderzoekers en consortiumleden bij elkaar om vanuit concrete vragen én toepassingen uit de praktijk vragen te beantwoorden van bedrijven die aan de vooravond staan van een transformatie, aangejaagd door opkomende datadelings-technologie. 

Uitkomsten delen met het werkveld

Naast keynotes van sprekers als Leontien Hasselman-Plugge, Milou Klooster en Hjalmar van der Schaaf worden er ook toepassingen en bevindingen gedemonstreerd die gezamenlijk zijn ontwikkeld door de studenten, onderzoekers en IT-dienstverleners vanuit het Spark! Living Lab. Om alvast een tipje van de sluier te lichten, een van de bevindingen vanuit het lab-onderzoek betreft de vraag hoe blockchain in de praktijk waarde kan toevoegen aan logistieke ketens. Van der Hulst hierover: "We zien voornamelijk veel toegevoegde waarde in toepassingen die zich richten op digitale eigendomsoverdracht (digital transfer of ownership). In bijvoorbeeld onze TradeTrust-case rondom de elektronische vrachtbrief (eBL) bleek in de pilot dat de verwerkingstijd van 6-10 dagen met papieren documenten, teruggebracht werd tot minder dan 24 uur. Dit is een enorme besparing van geld en tijd én het voorkomt fouten."

Toekomstige generatie meenemen

Naast experts en onderzoekers leveren ook hbo-studenten een bijdrage aan de conferentie. Want het Spark! Living Lab zocht naast samenwerking met deskundigen en het mkb gaandeweg ook steeds meer de verbinding op met het onderwijs, oftewel de toekomstige generatie die niet om blokchain heen zal kunnen. Het project bood studenten van allerlei opleidingen een interessante plek om stage te lopen of onderzoek te doen, van HBO-ICT en logistiekstudies tot Bedrijfskunde en Finance & Control. Student Pieter Miedema hierover: “Ik werkte als projectleider mee aan de case ‘Blockcert use’. In dit project heb ik de theorie over blockchaintechnologie daadwerkelijk kunnen toepassen op een ‘real-life use case’. Het lab daagde mij uit om buiten mijn comfortzone te treden en gaf me veel verantwoordelijkheid, maar altijd met de juiste begeleiding en expertise om het project tot een goed einde te brengen.”

Spark! Living Lab is een samenwerking tussen Windesheim, TU Delft, TNO, BlockLab, evofenedex, STC, Fifth Chrome en Supply Chain Finance Community en is onderdeel van het programma Duurzame Living Labs, (mede)gefinancierd door NWO, ministerie van IenW, SIA en Topsector Logistiek. Het project ontving een Computable Award en was genomineerd voor een Dutch Blockchain Award.

Hier kun je je aanmelden voor de conferentie: Blockchain als ketenregisseur? in Zoetermeer(opent in nieuw tabblad)