Regio Zwolle Monitor 2024: focus op brede welvaart

De economie van Regio Zwolle balanceert iets boven de nullijn. Het groeimodel dat deze regio welvaart bracht, loopt tegen zijn grenzen aan. Klimaat en milieu staan onder druk en in de economie is op vele vlakken sprake van schaarste. Deze omstandigheden hebben gevolgen voor het toekomstig verdienvermogen en stelt de regio voor uitdagingen. Tegelijkertijd stijgt de werkgelegenheid naar recordhoogte en scoort de regio goed als het gaat om brede welvaart.

Dit en meer komt naar voren uit de Regio Zwolle Monitor 2024(opent in nieuw tabblad). Het rapport beschrijft jaarlijks de stand en ontwikkeling van de economie en samenleving in Regio Zwolle, het regionale samenwerkingsverband van 22 gemeenten. De leiding van het onderzoek is in handen van Friso de Vor, senior onderzoeker regionale economie bij het kenniscentrum Technologie.

Nauwelijks economische groei, werkgelegenheid naar recordniveau

De economie van Regio Zwolle heeft in de jaren 2023 en 2024 een pas op de plaats gemaakt. In beide jaren is het bruto regionaal product (brp) met 0,4 procent gegroeid, terwijl er in 2022 nog sprake was van een groei van 3,6 procent. De regionale groeicijfers wijken nauwelijks af van de landelijke cijfers. Tegelijkertijd is te zien dat de werkgelegenheid een recordniveau bereikte. Halverwege 2023 waren 431.220 personen werkzaam in Regio Zwolle; ruim 11.000 meer dan een jaar eerder. Bovendien bleef de werkloosheid met 3 procent historisch laag.

Arbeidsproductiviteit blijft achter

Het niveau van de arbeidsproductiviteit in Regio Zwolle ligt structureel onder het landelijk gemiddelde en is bovendien de afgelopen jaren iets minder hard gegroeid dan landelijk. Dat geldt voor vrijwel alle sectoren. Tussen 2011 tot en met 2022 was er sprake van een gemiddelde jaarlijkse groei van respectievelijk 0,3 en 0,4 procent. “De huidige en toekomstige krapte op de arbeidsmarkt vraagt in toenemende mate om manieren om de arbeidsproductiviteit te verhogen”, waarschuwt Friso de Vor. Op de lange termijn moet de groei van de economie dus vooral komen van een hogere productiviteit per werkende.

Werkzoekenden hebben keuze

Het aantal openstaande vacatures is licht gedaald. Toch blijft het voor werkgevers in de meeste sectoren lastig om voldoende geschikt personeel te vinden. “Maar voor werkzoekenden betekent de zeer krappe arbeidsmarkt dat zij doorgaans de keuze hebben uit meerdere banen”, stelt De Vor. “Zo blijkt dat halverwege 2024 een werkzoekende in Regio Zwolle gemiddeld vijf banen voor het uitkiezen had. Landelijk gezien had elke werkzoekende de keuze uit gemiddeld vier vacatures.”

Toenemende vergrijzing en ontgroening

Een krappe arbeidsmarkt ondanks een afkoelende economie kan niet los worden gezien van de toenemende vergrijzing en ontgroening. Minder jongeren stromen in op de arbeidsmarkt, terwijl meer ouderen de arbeidsmarkt verlaten. De vergrijzing zorgt in veel sectoren voor een grote vervangingsvraag. Eind 2023 was ruim 11 procent van alle werknemers in Regio Zwolle 60 jaar of ouder. Veel van hen verlaten de komende jaren de arbeidsmarkt.

Druk op ruimte

Regio Zwolle is inmiddels doorgegroeid naar ruim 807.000 inwoners. De gestage groei van de bevolking betekent een toenemende druk op de ruimte. Dit wordt versterkt door de steeds kleinere huishoudens en grotere woningen. Tegelijkertijd zijn er allerlei opgaven die ruimte vragen, zoals de energietransitie, natuurontwikkeling, woningbouw en maatregelen rondom klimaatadaptie. Ook verschillende economische sectoren en de overgang naar een circulaire economie leggen een toenemende claim op de ruimte. Dit vraagt om weloverwogen keuzes en integrale oplossingen, waarbij goede regionale samenwerking en afstemming essentieel zijn. De Vor: “Eén van de urgente opgaves is de woningbouwopgave, die een forse claim legt op de ruimte. “Afgelopen jaar zijn er 3.000 nieuwe woningen gerealiseerd. Regio Zwolle wil uiteindelijk circa 50.000 nieuwe woningen bouwen tot 2040, wat ook een toename aan voorzieningen als scholen, zorg, winkels, cultuur en recreatie met zich mee zal moeten brengen. Dan is het de kunst om het juiste type woningen te bouwen op de juiste plekken in de regio en voor de juiste doelgroepen”.

Goede score op brede welvaart

Groeimodellen uit het verleden moeten we herzien, is een van de conclusies in de monitor. Brede welvaart speelt daarbij een steeds prominentere rol. Simpelweg betekent brede welvaart dat de kwaliteit van leven voor iedereen beter wordt. Niet alleen omdat hij of zij meer verdient, maar ook omdat mensen gezonder worden, fijn kunnen wonen, kansen hebben om zich te ontwikkelen, de lucht schoon is en er genoeg groen in de omgeving is. Economische groei is een middel en niet het doel. Op veel van de genoemde aspecten van brede welvaart scoort Regio Zwolle gunstig, met name op het vlak van sociaal en duurzaamheid. De bril van brede welvaart biedt ook een afwegingskader voor de onvermijdelijke keuzes. Op wat voor Regio Zwolle zetten we in richting de toekomst? Hoe willen we dat Regio Zwolle eruitziet en doen we daarvoor het juiste? Dat zijn belangrijke vragen om als regio een helder antwoord op te hebben. Brede welvaart is dan een waardevol kompas om op te varen. Het helpt bij het maken van de noodzakelijke, integrale keuzes, gericht op een economisch krachtige regio waar het voor iedereen prettig leven is. In het heden én ook in de toekomst.