Economische veerkracht van vrouwen

Vrouwen zonder werk of uitkering: wie zijn het, hoe ervaren zij hun leven en kansen? En met name, welke oplossingen zien zij? Het lectoraat Sociale innovatie geeft een inkijkje in een lopend onderzoek van Sjiera de Vries, Aljona Wertheim en Kim Molenaar.

In Nederland zijn er meer dan één miljoen vrouwen zonder baan én zonder uitkering. In 2023 is het onderzoeksproject Economische Veerkracht Vrouwen(opent in nieuw tabblad) van start gegaan, een samenwerking tussen wetenschappers, werkgevers, zorgprofessionals en beleidsmakers. Het onderzoek van het lectoraat Sociale Innovatie past in het deelproject ‘Op weg naar werk’ en richt zich op vrouwen zonder werk en zonder uitkering.

Vrouwen zonder werk

Het onderzoek maakt deel uit van een groot onderzoek naar de economische veerkracht van vrouwen, het NWO financiert dit. “Wij richten ons op kwalitatief onderzoek waarbij we 20 vrouwen zonder werk en uitkering hebben geïnterviewd. Een groep die – in tegenstelling tot vrouwen met een uitkering of werkende vrouwen met onvoldoende eigen inkomsten - vaak buiten beeld blijft in onderzoek naar economische zelfstandigheid en veerkracht van vrouwen. Er zit een grote verscheidenheid in de groep vrouwen. Jonge of oudere vrouwen, woonachtig in Groningen of Limburg of hier in Zwolle. Wij hebben echt de moeite genomen om diversiteit aan te brengen in het respondenten bestand."

Daadkracht en drempels

Opvallend is dat veel van de vrouwen die deelnamen aan het onderzoek, een sterke wens hebben om te werken. Ze streven naar betekenisvol werk waarin ze hun eigen talenten kunnen benutten, toekomstperspectief hebben en sociale contacten met collega's kunnen opbouwen. En in sommige gevallen ook de Nederlandse taal sneller en makkelijker kunnen leren. Het is makkelijk om te zeggen: ze zitten thuis en willen waarschijnlijk niet werken. Maar uit de persoonlijke gesprekken komt naar voren dat er een aantal belangrijke verklaringen zijn waarom deze vrouwen geen werk hebben en geen uitkering. Voor een deel van de vrouwen speelt migratieachtergrond een rol, met bijbehorende drempels zoals taalbarrières en het niet erkennen van diploma's en werkervaring uit het land van herkomst. Ten tweede hebben veel vrouwen zorgtaken voor bijvoorbeeld kinderen of ouders, wat niet te combineren is met betaald werk. Als derde factor worden psychische of fysieke klachten genoemd die werk belemmeren. De vrouwen ervaren dat er niet altijd rekening wordt gehouden met hun specifieke situatie.

Loesje poster als werkmethode

Tijdens de interviews lag de focus op waar de vrouwen tegenaan lopen, welke keuzes ze maken, wat ze graag anders zouden zien en waarom dat niet lukt. Onlangs sprak het lectoraat met een deel van de respondenten over mogelijke interventies om de positie van vrouwen zonder eigen inkomen te versterken. “We hebben de vrouwen gevraagd hun suggesties voor interventies in een poster te vatten. Iedereen kent een Loesje poster, die stijl maakt het mogelijk om een gesprek op een luchtige manier op gang te brengen. Loesje beperkt zich immers steeds tot maar één zin. Een mooi voorbeeld: ‘Ik wil best bij jou komen werken, maar wie lost dan het personeelstekort bij mij thuis op?”

Versterking economische veerkracht

“We zijn druk bezig met het analyseren en beschrijven van de resultaten. We verwachten dit in de loop van het voorjaar af te ronden. Samen met de onderzoekers van de andere deelprojecten gaan we vervolgens kijken hoe we de opgedane kennis kunnen inzetten om de economische veerkracht van vrouwen te versterken.”