Succesvolle bedrijfsopvolging in agrarische sector

Hoe voer je als boerenfamilie het échte gesprek over bedrijfsopvolging? En hoe zorg je ervoor dat ook partners en niet-opvolgende kinderen zich gehoord voelen? Tijdens een scholingsdag voor adviseurs en docenten in de agrarische sector, georganiseerd door Aeres Hogeschool in samenwerking met de Vereniging Agrarisch Bedrijfsadviseurs (VAB) in Dronten, gingen onderzoekers van het lectoraat Familiebedrijven van Windesheim hierover in gesprek met deelnemers. Lector Judith van Helvert en onderzoekers Bart Hoogeboom en Franscina Kant deelden hun inzichten in twee goedbezochte workshops, waarin bedrijfsopvolging en de rechtsvorm van familiebedrijven centraal stonden.

Harmonieuze overdracht

Het lectoraat Familiebedrijven doet al jarenlang onderzoek naar bedrijfsopvolging in agrarische families. Bart Hoogeboom sprak samen met collega-onderzoekers voor het project ‘Familiedynamieken bij agrarische bedrijfsopvolging’ vijftien agrarische families over de belangen en behoeftes bij bedrijfsopvolging. De opbrengst van dit onderzoek werd gebundeld in een praktisch werkboek, dat studenten van Aeres Hogeschool en Hogeschool Van Hall Larenstijn ook gebruiken tijdens hun opleiding. Met opdrachten, voorbeelden uit de praktijk en een scan om inzicht te krijgen in de eigen situatie daagt het werkboek families uit tot gesprek en reflectie. 

“Een agrarische bedrijfsopvolging is niet alleen een juridische, fiscale en financiële zaak, maar bovenal een familieaangelegenheid, waarbij emotionele binding en betrokkenheid een belangrijke rol spelen”, schrijft lector Judith van Helvert in het werkboek. “Het werkboek is bedoeld ter preventie van problemen en kan veel ‘gedoe’ bij bedrijfsopvolging verminderen of zelfs voorkomen. Ook is het heel verrijkend voor de familierelaties”, vult Bart Hoogeboom aan. “Voor een harmonieuze overdracht is het familiegesprek essentieel. Het kan families dichter bij elkaar brengen.”

De vergeten rol van de partner

Uit het onderzoek blijkt dat de rol van de partner vaak wordt onderschat. “Veel agrarische gezinnen bestaan tegenwoordig uit tweeverdieners,” vertelt Hoogeboom. “Toch wordt het vaak vanzelfsprekend gevonden dat de partner zich aanpast aan het bedrijf. De partner heeft vaak een eigen carrière en een sociaal leven, waardoor boerengezinnen er vaak een ingewikkelde agenda op nahouden. Daar wordt door de overdragende ouders niet altijd bij stil gestaan. Dit leidt regelmatig tot spanningen, omdat die partner zich niet gezien of gehoord voelt. Het werkboek helpt families om hun individuele én gezamenlijke wensen, behoeften en verwachtingen bespreekbaar te maken.”

Zelf aan de slag

Het werkboek, genaamd Bedrijfsopvolging is een familiezaak, is onderverdeeld in de thema’s ‘wonen en samenleven, ‘in gesprek gaan en blijven’, ‘delen en gunnen’, ‘samenwerken en ondernemen’ en ‘klaarstomen en loslaten’. De genoemde voorbeelden nodigen families uit om actief met deze thema’s aan de slag te gaan. “Het belang van elk familielid doet ertoe”, vinden de onderzoekers. “Bij een overdracht gaat het namelijk niet alleen maar over het zakelijke deel, maar juist ook over vaders en moeders en hun ‘oude dag’, over verhuizing, over overnemende en niet-overnemende kinderen en hun partners, over hun erfenis en over de thuisbasis waar ze opgroeiden.” Het werkboek is een waardevol hulpmiddel voor families zelf, maar ook uitstekend inzetbaar in het onderwijs en de adviespraktijk. 

Werkboek bestellen

Meer weten? Neem contact op met Bart Hoogeboom via de e-mail(opent in nieuw tabblad)of telefoon(opent in nieuw tabblad).

Bestel de hardcover(opent in nieuw tabblad)   Download de pdf