Rik Wesselink wint prijs met muziekspeler voor mensen met dementie

Rik Wesselink heeft de JAIN Challenge 2025 op zijn naam geschreven. Dit deed hij door een muziekspeler met slimme technologie te ontwikkelen die mensen met dementie aanzet tot muziek luisteren. De jury prees de mogelijkheden van het prototype: "Het is een rustgevende oplossing met duidelijke functies. De muziekspeler is makkelijk te gebruiken en kan het leven leuker maken met behoud van autonomie."

Rik Wesselink is docent bij de opleiding Industrieel Product Ontwerp (IPO) en is daarnaast onderzoeker bij het lectoraat ICT Innovaties in de Zorg. Afgelopen december promoveerde hij bij de Universiteit Twente. Daar heeft hij onderzoek gedaan naar hoe je een dementievriendelijke muziekspeler kan maken. Clef’r is het resultaat. Het is een prototype van een slimme muziekspeler die mensen met dementie helpt om zelfstandig te genieten van hun favoriete muziek.

Met dit prototype deed Rik mee aan de JAIN challenge, een landelijke wedstrijd voor e-health prototypes en producten, waarbij Kunstmatige Intelligentie een rol speelt. Het gaat om producten die de levenskwaliteit en zelfredzaamheid van mensen met geheugenproblemen of dementie en hun mantelzorgers ondersteunen.

Slimme muziekspeler

Rik won de challenge in de categorie 'prototypes'. Het ontwerp van dit prototype is gebaseerd op de visie om de gebruikers zo veel mogelijk eigen regie te geven. In dit geval dat zij zélf hun muziek kunnen opzetten. Het heeft daarom de volgende kenmerken:

• Intuïtief: De gebruiker kan niets verkeerd doen. Met een druk op de knop zet de gebruiker de muziek aan. Er is geen hulp van anderen nodig.
   
• Uitnodigend: Dementie maakt initiatief nemen lastiger. Daarom nodigt de speler de gebruiker actief uit om muziek aan te zetten.
   
• Slim en persoonlijk: Clef’r leert voorkeuren kennen en past zich hierop aan. Dat doet hij door een slim algoritme dat gebruik maakt van sensordata en informatie over het eerdere gebruik van de muziekspeler.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Invloed op de kwaliteit van leven

Met de muziekspeler wil Rik muziek toegankelijk houden voor mensen met dementie. Rik: "Het is mijn missie om muziek terug te brengen in het leven van mensen met dementie."
Door eerder onderzoek weten we dat muziek een positief effect heeft op de cognitie en het de kwaliteit van leven verbeteren, zowel voor mensen mét als zonder dementie. Zo kan muziek onder andere:

• mentale alertheid verhogen
• het geheugen verbeteren
• pijn verzachten
• stress verminderen
• een depressie verlichten
• het gemoed verbeteren
• hogere slaapkwaliteit teweegbrengen

Samenwerking is de sleutel

Door zelf onderzoek te doen en een muziekspeler te maken, is Rik erachter gekomen hoe je effectiever slimme technologie kan inzetten en ontwerpen voor mensen met dementie. Rik:"Ik werkte al als docent bij Windesheim en wilde hier graag blijven. Maar ik wilde ook graag een promotieonderzoek doen, wat alleen kan bij een universiteit, dus ik vroeg wat de mogelijkheden waren. Nou kon ik met Berry Eggen (professor bij Industrial Design, TU Eindhoven), Geke Ludden (professor bij Department of Design, Production and Management, Universiteit Twente) en Marike Hettinga (lector bij het lectoraat ICT Innovaties in de Zorg, Windesheim) én een beurs voor leraren om te promoveren (NWO) dit onderzoeksproject opzetten."

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Ook studenten waren deel van het onderzoeksteam. Rik: "In mijn project werkten zowel studenten van Windesheim als van de Universiteit Twente mee. Zo studeerden Windesheimstudenten af op ontwerpen van de muziekspeler en heeft in Twente een student onderzocht op welke manieren een gebrek aan initiatief bij mensen met dementie nog meer kan worden gecompenseerd."

"Iedereen heeft zijn rol en is onmisbaar in het proces, zonder deze unieke samenwerking tussen Hogeschool en Universiteiten had ik dit onderzoek niet kunnen doen en deze prijs niet kunnen winnen. De theoretische kennis komt vooral van de universiteiten, de praktische knowhow en specialisatie richting zorg vind ik hier op Windesheim. En alle drie de instituten weten veel over technologie. Dat het nu makkelijker wordt om dit soort samenwerkingen aan te gaan is een goede ontwikkeling!"

Meer over de JAIN Challenge 2025(opent in nieuw tabblad)