Jeugdzorg in Overijssel start met grootschalige inzet van ervaringskennis

De jeugdzorg staat voor een grote inhoudelijke uitdaging. Hierbij staat het beter aansluiten bij de wensen en de hulpvraag van kinderen, jongeren en (pleeg)ouders centraal. Ervaringskennis is een bron van kennis die de jeugdzorg hierbij kan helpen. Het goed ontwikkelen en implementeren van deze bron van kennis blijkt in de praktijk voor veel zorginstellingen een uitdaging. Om deze reden gaat het lectoraat GGZ en Samenleving met 7 grote jeugdzorgorganisaties en 3 gemeenten in de provincie Overijssel ervaringskennis implementeren. Zij vormen samen het Leernetwerk Ervaringsdeskundigheid Jeugd Overijssel (LEJO). Dit is het eerste leernetwerk van Nederland dat zich hierop richt.

Ervaringskennis is waardevol, maar hoe pas je dit op de juiste manier in de praktijk toe? Ervaringskennis is gebaseerd op persoonlijke ervaringen met ontwrichting en herstel. Jongeren en ouders die dit hebben doorleefd, hebben ervaringskennis die waardevol is voor de jeugdzorg. Ook zorgprofessionals kunnen in het bezit zijn van ervaringskennis, sommigen hebben ook eigen ervaringen als cliënt in de jeugdzorg. Hierdoor sluiten zij op een bijzondere manier aan bij de ouders, gezinnen en kinderen die een hulpvraag hebben. Het erkennen van ervaringskennis betekent dat de relatie tussen zorgvrager en hulpverlener gelijkwaardiger wordt: je ontmoet elkaar op een gedeeld ervaringsveld. 

Ervaringskennis als integraal onderdeel

Binnen het Leernetwerk Ervaringsdeskundigheid Jeugd Overijssel wordt de inzet van ervaringskennis integraal onderdeel gemaakt van de deelnemende organisaties. Het lectoraat GGZ en Samenleving begeleidt dit traject en verzorgt ook verschillende cursussen en trainingen voor het gepast gebruik van ervaringskennis. Ervaringskennis kan in verschillende rollen vorm krijgen: de ‘ervaringsdelers’, de ‘ervaringsdeskundigen’ en de 'zorgprofessional met ervaringsdeskundigheid'. Er zijn ook trainingen voor naasten. Daarnaast kunnen medewerkers een complete opleiding, een Associate Degree of een Master Ervaringsdeskundigheid volgen op een hogeschool.

Beter aansluitende zorg

Tijdens het LEJO-traject werken de werkgroepen samen aan visieontwikkeling, implementatie en opleidingsbeleid. In deze werkgroepen zitten professionals en ervaringsdeskundigen uit alle deelnemende organisaties. Daarnaast worden er in totaal 350 mensen opgeleid; zowel jongeren, ouders als medewerkers. Zij doen vaardigheden op om goed te luisteren, gelijkwaardig en wederkerig te werken en ervaringskennis in te zetten om zo de zorg beter te laten aansluiten. Daantje Daniëls, projectleider van het leernetwerk: “Omdat ik in mijn jeugd en puberteit veel problemen heb ervaren, weet ik uit eigen ervaring hoe belangrijk het is dat jeugdzorg en haar medewerkers goed aansluiten bij hun cliënten.”

Borgen van ervaringsdeskundigheid

Het traject beperkt zich niet tot de trainingen en opleidingen, maar het richt zich ook op het implementeren en borgen van de inzet van ervaringskennis en -deskundigheid in de praktijk, in beleid en in de visie van de organisaties. Het leernetwerk ontwikkelt op basis van dit implementatietraject gezamenlijk kennis en producten waar alle jeugdzorgorganisaties in Nederland van kunnen profiteren. Linda Walgemoet, deelnemer van het Leernetwerk Ervaringsdeskundigheid Jeugd Overijssel: “Ik gun iedereen dat je als kind zijnde de juiste hulp krijgt, gezien en erkend wordt.” 

Tekst gaat verder onder deze video, met projectleider Daantje Daniëls aan het woord over het LEJO

Start leernetwerk

Op 12 september was de formele aftrap van het Leernetwerk Ervaringsdeskundigheid Jeugd Overijssel (LEJO). De onderzoekers van het lectoraat GGZ & Samenleving begeleiden de verschillende werkgroepen, werken producten uit en verzorgen de opleidingen. Hierbij worden ook externe experts betrokken. De deelnemende jeugdzorgorganisaties uit Overijssel zijn Trias Jeugdhulp, Accare, Karakter, Dimence Jeugd GGZ, Pactum, Ambiq en Jeugdbescherming Overijssel. Zij vormen samen met de gemeenten Zwolle, Deventer en Oldenzaal het leernetwerk. Lector Alie Weerman van het lectoraat GGZ en Samenleving: “Dit traject levert een belangrijke bijdrage aan het verbeteren van de jeugdzorg in Overijssel. Uit het praktijkgericht onderzoek dat wij doen, weten we dat mensen die ervaringsdeskundig zijn vaak goed kunnen aangeven wat echt nodig is in de zorg. Ouders, kinderen en gezinnen worden hiermee beter geholpen.”