‘Lezen moet iets leuk zijn en niet iets dat moet’

Het was vanwege een flinke treinvertraging even de vraag of Kimberley Dargel op tijd zou komen voor haar performance op de Nationale Pabo Voorleeswedstrijd. Ondanks dat ongemak sleepte ze in Theater Kikker in Utrecht de eerste prijs in de wacht en mag ze zichzelf nu Pabo Voorleeskampioen 2024 noemen. Een gesprek met een fervent lezer en jonge leerkracht in opleiding die al goed weet wat ze waard is.

Was het spannend?

‘Het was vooral een leuke ervaring en ik had ook helemaal niet verwacht dat ik zou winnen. Voorlezen voor kinderen vind ik nooit eng maar voor volwassenen is het toch anders en juist dan wil ik niet over woorden struikelen. Toen ik eenmaal zat dacht ik wel: het komt wel goed. Ik ben een danser en sta vaak op het podium en dan zie ik door de felle lampen het publiek eigenlijk ook niet. Een podium vind ik daarom niet per se heel eng.’

Waarom deed je mee?

‘Vanuit de opleiding had ik een voorleeswedstrijd op school gewonnen. Vervolgens deed ik mee aan de voorleeswedstijd in Flevoland en die won ik ook. Daarna mocht ik meedoen aan de nationale wedstrijd in Utrecht. Er is op de pabo veel aandacht voor lezen en het voorlezen in de klas wordt heel belangrijk gevonden. En ik vind het leuk om te doen.’

Ben je een lezer?

‘Ja, vroeger vooral Nederlandse boeken en tegenwoordig lees ik veel en vooral in het Engels. Bij Nederlandse boeken neem ik het verhaal goed in mij op en word ik erin meegesleurd, maar bij Engelse boeken nog meer. Ik moet me dan beter concentreren en door die focus zie ik het verhaal veel beter voor me. Ik zit er meer in.’

Waarom koos je het boek Clara van Pieter Feller en Tiny Fischer?

‘Ik kreeg een lijst waaruit ik mocht kiezen. Het boek gaat over een meisje dat ontdekkingsreiziger wil worden. Het was een spannend boek waar ik makkelijk doorheen ging. In de tijd dat het speelt worden meisjes meestal juf, maar Clara vindt dat ontdekkingsreizigers niet alleen maar mannen hoeven te zijn. Ik vond het een leuk thema. In het onderwijs merk ik dat kinderen vaak een sterke mening hebben over elkaars ideeën en daarom niet durven te zeggen wat ze later willen worden. Toen ik nog kind was merkte ik dat andere kinderen heel snel hun mening klaar hadden en was ik daarom bang dat als ik iets zei een ander het zou afkeuren. Ik gebruik die ervaring in het onderwijs en vind het belangrijk om in de klas kinderen te vertellen dat je bent wie je bent en dat je moet doen wat je zelf wil.’

Heeft lezen jou geholpen?

‘Dat weet ik niet maar ik zie zelf dat kleine kinderen heel erg meegaan in verhalen. Ze krijgen nieuwe woorden aangeboden en ook het bespreken van verhalen leert ze een heleboel.’

In welk jaar van de pabo zit je?

‘In het eerste jaar. Daarvoor heb ik al een opleiding voor onderwijsassistent gedaan. Ik wilde eerst iets met administratie doen zoals mijn moeder, maar toen ik daarin stage liep, vond ik dat vreselijk. Daarna liep ik stage in het onderwijs en vond het gelijk heel leuk. Eenmaal op de opleiding wilde ik meer en vroeg aan mijn mentor of ik ook lessen mocht geven. Ik wilde zoveel mogelijk ervaring opdoen en kreeg die kans gelukkig van mijn stagebegeleider. Ik gaf dictee, rekenen, spelling, dat soort vakken.’

Wat vind je van de pabo?

‘Erg leuk maar in het begin wel erg rustig omdat je dan maar twee lesuren per dag hoeft te geven. Door mijn vooropleiding was ik gewend om meer dan twee lessen te geven op een dag. Van tevoren hoorde ik vaak dat ik het moeilijk zou krijgen vanwege het niveau maar ik wist zelf al dat ik het heel goed zou aankunnen. Ik weet hoe ik in elkaar zit en de route van mavo, mbo onderwijsassistent naar de pabo was voor mij prima.’

De jury vond dat bij jou alles klopte. Had je hetzelfde gevoel?  

‘Ja eigenlijk wel, toen ik begon zat ik gelijk in het verhaal. Ik denk dat ik het verhaal goed overbracht en ik wist dat ze daarop zouden letten. Ik wilde de personages goed overbrengen en ze zeiden ook dat ik de rust nam waar het nodig was en ook iets brutaler werd op de juiste momenten. Een goede combinatie vonden ze blijkbaar.’ 

Veel geoefend?

‘Normaal zou ik het stuk heel vaak oefenen maar ik heb dat nu bewust niet gedaan omdat het dan al gauw te veel geacteerd wordt. Nu was het natuurlijk, niet gemaakt. Ik wilde er geen theatervoorstelling van maken maar me wel genoeg voorbereiden om een woordje als ‘fluisterde hij’ te zien aankomen.’

Het lage leesniveau van kinderen is volop in het nieuws. Hoe kijk jij daar tegenaan?

‘Ik vind het lastig om er iets over te zeggen. Per kind kan het enorm verschillen en het ligt ook aan de achtergrond, of er thuis Nederlands wordt gesproken bijvoorbeeld. Is dat niet het geval dan heeft een kind vaak meer moeite. Maar er zijn ook kinderen die het juist wel goed oppakken. We proberen de woordenschat van kinderen te vergroten en het voorlezen vinden we op de pabo daarbij heel belangrijk. Ik merk dat het belangrijk is dat kinderen vragen kunnen stellen tijdens het voorlezen, bijvoorbeeld over een woord dat ze niet kennen. Kinderen elkaar laten uitleggen werkt ook goed. Als kinderen het lastig vinden, willen ze de lessen vaak ontwijken door bijvoorbeeld naar de wc te gaan.’

En wat doe jij dan?

‘Ik probeer van tevoren goed uit te leggen wat ik ga doen. Soms neem ik een leerling apart en vertel wat ik  ga doen en zeg dan: misschien kun jij dit straks als antwoord geven, dan weet je al iets. Dan voelen ze zich meer betrokken en hebben ze een succeservaring. Dan vinden ze de les vaak veel leuker.’

Hebben de kinderen meer succeservaringen nodig?

‘Ik vond begrijpend lezen vroeger ook vreselijk omdat die teksten me totaal niet aanspraken. Een onderwerp als ridders zou ik vroeger niet leuk vinden en daarover niet graag lezen. De methodes zijn heel bepalend. Op de pabo doen we veel naast de methodes om zoals boekenpromoties. Dan zie je dat kinderen een hele andere kijk op boeken krijgen. Ze pakken dan ook eerder een boek. Lezen moet iets leuk zijn en niet iets dat moet.’

Hoe zou jij dat nog meer willen stimuleren?

‘Meelezen is belangrijk. Dat kinderen merken: de juf leest ook. Ze zelf laten uitkiezen en weten waar kinderen over willen lezen. En: kinderen onderling laten praten. Het praten erover is belangrijk zodat ze elkaar ook op ideeën brengen. Wat ik heel leuk vind: op mijn stage bij Het Avontuur in Almere van dit jaar hadden we het leesalarm. Dan wordt er op een onverwacht moment een bel door de school gerinkeld en dan moet iedereen in school een kwartier gaan lezen. Dan zegt iedereen: Snel!  Een boek! En lezen … 

Is lesgeven jouw toekomst?

‘Ja , ik hoop dat ik over drie jaar klaar ben met de pabo. Daarna hoop ik toch wel mijn eigen klasje te hebben van groep drie of vier. En dan lekker lesgeven.’

Wat lees je nu?

‘Op dit moment niets. Ik heb het nu te druk met school vanwege een tentamenweek. Normaal lees ik dagelijks. Ik heb nog heel veel boeken klaar staan. Als ik in de bieb ga leren, neem ik af en toe een boek mee en lees ik tussendoor een paar bladzijdes. Als ik stress heb van school en ga lezen, dan gaat die stress vanzelf weg.’