‘Ik hoop op mijn tachtigste mijn propedeuse te halen’

Roelof Heyser was 78 toen hij besloot zich in te schrijven bij een voltijdopleiding van Windesheim in Almere. Dat deed hij vanuit een verlangen om het onderwijs van deze tijd mee te maken. Roelof raakt nooit uitgeleerd. Een gesprek met een veelzijdig man die op z’n tachtigste zijn propedeuse Social Work hoopt te halen.

Kunt u iets vertellen over de rol van het onderwijs in uw leven?

‘Ik kom uit een doodeenvoudig arbeidersgezin zoals dat vroeger heette, mijn vader werkte in een steenfabriek. Voor die jaren was het best bijzonder om als kind van een handarbeider door te stromen. Eerst naar de mulo en daarna naar de hogere technische school (hts). Dat was niet standaard in de familie. Die sprong bleek eerst wat te groot en daarom deed ik eerst militaire dienstplicht en kwam vervolgens terecht bij een klein technisch laboratoriumbedrijf. Iedereen ging daar naar de avondschool. Dus ik ook! 

De hts heb ik in zes jaar gedaan, vier avonden per week naar school. Het leren was destijds, in vergelijking met nu, heel schools. De docent vertelde uit de boeken en af en toe kwam je naar voren om wat op het bord te doen. Als je dat maar lang genoeg volhoudt, krijg je na zes jaar een diploma. Dat is – ik chargeer – het leren van vroeger. Ik had de smaak trouwens wel te pakken want na een tussenjaar ging ik verder met bedrijfskunde. Vond ik ook heel interessant. Ik werkte eerst in een paar technische functies en toen ik lid werd van een ondernemingsraad raakte ik geïnteresseerd in het personeelswerk. Zo ben ik bij de gemeente Amsterdam terechtgekomen, waar ik lange tijd werkte als hrm-consulent. Dat was in de Bijlmermeer en dat was door de multiculturele ambiance heel interessant.’

Wat was uw motivatie om u voor een opleiding in te schrijven?

‘Kort samengevat: het onderwijs van nu leren kennen. Ik wilde graag ervaren hoe het is om in deze tijd te studeren. Dat heeft ook te maken met de interesse die ik de afgelopen jaren heb gekregen in de politiek en problemen in het land. Je hoort de afgelopen jaren veel over stress onder studenten en dat hun situatie op het gebied van leven, wonen en studeren heel anders is dan vroeger. Dat was voor mij de reden om het van dichtbij te willen meemaken. En inhoudelijk: iets nieuws willen leren.’

Waarom koos u voor de dagopleiding Social Work?

‘Ik koos bewust voor een dagopleiding omdat ik graag tussen de jonge mensen zit. Van hen kan ik leren. Wat ook meespeelde bij de keuze voor Social Work: mijn schoonmoeder haalde toen ze al 65 was haar hbo-diploma Social Work. Helaas overleed ze in hetzelfde jaar. Haar voorbeeld heeft me geïnspireerd. Social Work was inhoudelijk ook de meest logische keuze. Al mijn hele leven werk ik als vrijwilliger in buurthuizen, bij de voetbalclub, op de basisschool.  Vanaf mijn pensioen als trainer-coach in duursporten en daarna als vrijwilliger voor vluchtelingen. Dat laatste breidt zich de afgelopen jaren uit. Via die weg krijg ik veel te maken met allerlei sociale vragen. Leergierigheid is voor mij een belangrijke motivatie, maar ook het motiveren van andere mensen is een belangrijke drijfveer voor mij. Dat zie ik nu veel duidelijker dan voorheen, mede door het vele reflecteren op jezelf binnen Social Work.’

Hoe was het om ineens tussen de jonge studenten te zitten?

‘Meneer zoekt u iets? Of: Welke les geeft u? Voor de hand liggende vragen die ik vooral op de eerste dag kreeg. Toen ze doorkregen dat ik een medestudent was, vonden ze het heel normaal. Ik zit in een klas met iets oudere (tot 28 jaar) studenten, ze hebben vaak al gezins- en werkverplichtingen dus die kijken niet zo gauw ergens vreemd van op. Ik werd goed opgevangen. Op de introductie waren een aantal fysieke ontmoetingen waaronder met boksen. Ik mocht boksen met een jonge vrouw. Het idee was, sla steeds iets harder tot de ander zegt: ‘nu is het wel genoeg.’ Maar voor deze vrouw was het nooit genoeg. Later bleek dat ze op kickboksen zat, het was een oersterke meid. Een hele leuke introductie moet ik zeggen. In pauzes praat ik graag met jongere studenten uit andere klassen.’

Hoe kijkt u vanuit uw rijke onderwijservaring naar het studeren van nu?

‘Ik vind het onderwijs heel interessant. Je hebt als student je leergemeenschappen en je hoorcolleges en je moet veel met andere studenten samenwerken. Veel uitzoeken ook en werkstukken schrijven van vaak 4 à 5000 woorden. Het zijn interessante opdrachten waar je mee aan de slag gaat: een interview met een onbekend persoon, een onderzoek naar wat mensen van het wonen in hun wijk vinden. Of: bedenk een verbeterplan in een woonwijk, bedenk hoe je jong en oud met elkaar kunt verbinden, bedenk een sociale onderneming. De studie is echt van een hoog niveau waarbij je veel tijd en energie besteedt aan het ontwikkelen van jezelf, aan je creativiteit, met veel verdieping en theoriekennis. Het schoolse van vroeger heeft plaatsgemaakt voor veel meer zelfonderzoek en is denk ik een betere voorbereiding op de latere flexibiliteit van je werk.’

Wat vindt u een lastig aspect van het leren nu?

‘Het is behoorlijk veel, al kan ik de moeilijkheidsgraad goed aan. De digitale systemen vind ik best lastig, zoals Brightspace. Aan de andere kant viel het maken van een Powerpoint weer heel erg mee. Had ik ook nog nooit gedaan. Van het scherm lezen zoals de meeste studenten doen, doe ik niet graag. Ik print veel uit zodat ik er wat bij kan schrijven. Ik ben van plan om het eerste jaar over twee jaar uit te smeren. Dit jaar word ik in september tachtig en zou het mooi vinden om dan mijn propedeuse te halen. Ik zie het voor me, de spreker die zegt: We hebben ook nog een student van tachtig en die krijgt ook zijn diploma. Ik schaam me niet meer om ook een beetje op te vallen.’

Heeft u vanuit uw levenservaring nog tips voor uw medestudenten?

‘Het valt me op dat studenten het schrijven van lange teksten uitstellen tot het allerlaatste moment. Dan gonst het van de appjes naar elkaar: waar kan ik dit vinden en waar kan ik dat vinden. Ik merk dat de planning vaak wat achter blijft. Het lijkt soms alsof ze zichzelf door uitstelgedrag meer stress opleggen dan nodig is. Ik denk dat in de eerste week een workshop leren studeren op hbo-niveau of in het gebruik van de digitale systemen goed zou zijn. Voor heel veel eerstejaarsstudenten is het de eerste keer dat ze aan de slag gaan met grote schrijfopdrachten. Meer een tip voor de hogeschool dus.’ 

Gaat u uw nieuwe opgedane kennis toepassen in de praktijk?

‘Als ik de kans krijg zou ik graag een stage bij de gemeente doen op het gebied van jobcoaching. We laten asielzoekers maar wegteren en na hun inburgering hebben ze geen idee wat ze hier kunnen gaan studeren. Ze kunnen kiezen uit tweehonderd opleidingen, maar hebben soms geen idee van de beroepen die mogelijk zijn. Ik zou ze in mijn stage graag beroepenvoorlichting geven en ze gericht willen begeleiden. Wat die mensen vaak missen is een kruiwagen. Dat zou ik voor hen willen zijn. Dat zou ik een interessante stage vinden. 

Verder: ik zou mijn kennis ook graag inzetten voor politieke doeleinden en op gemeenteniveau als raadslid iets willen betekenen voor het sociale domein. Ik was twee jaar geleden al kandidaat in Almere, maar kreeg toen iets te weinig stemmen. Over twee jaar doe ik opnieuw een poging. Mensen zeggen dan misschien: Schei toch uit, dan ben je 82. Maar dan zeg ik: Biden is al minstens 300 en die mag ook nog. Zolang ik het geluk heb dat ik me gezond en fit voel en mijn hersens nog werken, wil ik doorgaan. Maar eerst wil ik mijn propedeuse halen.’