Life skills ontwikkelen door sport

Kunnen volwassenen ook life skills ontwikkelen door deelname aan maatschappelijke sportprogramma’s? En worden deze life skills, (her)ontwikkeld tijdens het sporten, ook gebruikt in het dagelijks leven? Dit waren vragen waarmee onderzoeker Liselot ter Harmsel, vanuit het lectoraat Bewegen, School en Sport, aan de slag ging binnen het onderzoeksproject Life Experience Through Sports (LETS). Na vijf jaar loopt het onderzoeksproject op z’n einde. De uitkomsten van het onderzoek geven niet alleen antwoord op de vraag of en hoe sport en bewegen een bijdrage kan leveren aan het ontwikkelen van life skills, maar geeft ook inzicht in hoe deze sportprogramma’s duurzaam geïmplementeerd kunnen worden zodat ze beschikbaar blijven in de toekomst.

Over het project

Het doel van dit onderzoeksproject is om de impact van maatschappelijke sportprogramma’s in kaart te brengen en te versterken. Zowel deelnemers van deze maatschappelijke sportprogramma’s, als hun sportcoaches, de coördinatoren en zorgprofessionals zijn binnen dit onderzoek geïncludeerd. Hierbij lag de focus op de ontwikkeling en transfer van life skills. Life skills zijn vaardigheden die een persoon in staat stelt om te slagen in het dagelijks leven: op school, thuis of op werk. “Denk aan initiatief nemen, empathie en sociale vaardigheden. Belangrijke vaardigheden die deelnemers kunnen (her)ontwikkelen in de veilige omgeving van een maatschappelijk sportprogramma. Als deze vaardigheden vervolgens ook gebruikt worden in het dagelijks, wordt er gesproken van transfer,” legt Liselot uit.

Het onderzoek vond plaats binnen diverse living labs, waar een Life Goals programma is geïmplementeerd. Dit is een programma ontwikkeld door Stichting Life Goals,  die diverse maatschappelijke sportprogramma’s aanbieden met als doel sport voor meer mensen in een kwetsbare positie toegankelijk te maken. Mensen in een sociaal kwetsbare positie ervaren op meerdere levensdomeinen problemen, denk aan werk, gezondheid of levensomstandigheden. De ontwikkeling en transfer van life skills kan hen helpen om te gaan met de diverse problemen waar zij mee te dealen hebben.

Effecten voor deelnemers: wat betekenen deze life skills voor hen? 

Een conclusie uit het onderzoek is dat deelnemers van deze maatschappelijke sportprogramma’s emotionele, cognitieve en sociale life skills kunnen (her)ontwikkelen. Een andere uitkomst is dat deze vaardigheden inderdaad toegepast kunnen worden in het dagelijks leven, zoals thuis of op het werk (transfer). 

“Tijdens het sporten is het makkelijk om in contact te komen met de coach of teamgenoten, waardoor deelnemers hun sociale vaardigheden (her)ontwikkelen. Dankzij deze praatjes op de sportclub, wordt het makkelijker om in het dagelijks leven ook weer met zelfvertrouwen contact te leggen met andere mensen,” vertelt Liselot. “Het ontwikkelen van zelfvertrouwen is hier dan een belangrijk mechanisme in. Maar daarnaast blijkt uit ons onderzoek ook dat de ontwikkeling en transfer van life skills gefaciliteerd wordt door bijvoorbeeld de coach, de opzet van het sportprogramma en een veilige omgeving. Deelnemers ervaren een veilig sportklimaat, waar iedereen kan meedoen en welkom is. Of je ergens nu goed in bent of niet. Iedereen kan zichzelf op zijn eigen niveau ontwikkelen.” 

Duurzame implementatie: Optimaliseren van sociale sportprogramma’s 

Dit onderzoek is nodig om te kunnen onderbouwen waarom het voor gemeenten belangrijk is om maatschappelijke sportprogramma’s te blijven financieren. De bevindingen uit het onderzoek kan beleidsmakers helpen bij het maken van een goede beoordeling van de waarde van deze maatschappelijke sportprogramma’s. Financiering is een belangrijk onderdeel om deze programma’s in leven te houden, maar er is meer nodig voor duurzame implementatie. 

Liselot: “De duurzame implementatie van maatschappelijke sportprogramma’s blijkt in de praktijk lastig te zijn. Binnen het LETS-project hebben we daarom ook onderzocht welke factoren van invloed zijn op een duurzame implementatie. De resultaten en tips uit het onderzoek kunnen door sport- en zorgprofessionals worden gebruikt om maatschappelijke sportprogramma’s op een duurzame manier te implementeren. Uit ons onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de manier van financiering, het gebruik maken van een erkende interventie en het opbouwen van partnerships een belangrijke rol spelen binnen de lokale implementatie.” 

Het begint vaak met een startsubsidie zodat er een goed programma neergezet kan worden met een maatschappelijke sportcoach . Dit zijn niet gewoon trainers, deze maatschappelijke sportcoaches hebben een maatschappelijke opleiding gehad zodat ze op een goede pedagogische maatschappelijke manier inhoud kunnen geven aan de maatschappelijke sportprogramma’s. Als een programma eenmaal draait, is het belangrijk om zowel de impact als de activiteiten zichtbaar te maken. Hierdoor wordt het makkelijker om stakeholders te binden en partnerships te formaliseren. Partnerships zijn belangrijk: samen met verschillende partners in een soort van convenant samenwerken. Zodat er vanuit zorgpartners, sportpartners en gemeenten draagvlak is voor de sportprogramma’s.  

Binnen het LETS-project werkte het lectoraat samen met Wageningen University & Research, Hogeschool inHolland, Stichting Life Goals en diverse lokale Life Goals programma’s. Het project werd gefinancierd vanuit ZonMw. Meer informatie over dit onderzoek? Kijk op de projectpagina Engaging socially vulnerable adults through sports: a research to understand and increase the societal impact of sport.