Flevoland Monitor 2023: gezamenlijk groeien met oog voor verscheidenheid

Flevoland is als relatief jonge regio volop in beweging en maakt een krachtige economische ontwikkeling door. Tegelijkertijd valt op dat Flevoland, hoewel het als provincie een bestuurlijke eenheid vormt, als economische regio gekenmerkt wordt door grote verschillen in oriëntatie en ontwikkeltempo. Dit blijkt uit de Flevoland Monitor 2023, het economische rapport waarvan vandaag de allereerste editie verscheen. 

Onderzoeker Friso de Vor presenteerde vandaag de Flevoland Monitor 2023 op het symposium De Staat van Flevoland in Luchtvaartmuseum Aviodrome in Lelystad. Het rapport beschrijft de stand en ontwikkeling van de economie in Flevoland. Initiatiefnemer tot het rapport was Economic Board Flevoland. En de leiding van het onderzoek lag in handen van De Vor, senior onderzoeker regionale economie, bij het kenniscentrum Technologie van hogeschool Windesheim.

Sterke economische ontwikkeling

Als we kijken naar Flevoland in zijn geheel dan zien we een regionale economie die een sterke ontwikkeling doormaakt. En die zich de laatste jaren lijkt te versnellen. Op veel indicatoren wordt het landelijk gemiddelde overtroffen. Zo nam over de afgelopen 10 jaar de omvang van de Flevolandse economie (bruto regionaal product) per saldo harder toe dan die van Nederland als geheel. De werkgelegenheid groeide bovengemiddeld en de ontwikkeling van het aantal bedrijfsvestigingen kwam in een stroomversnelling terecht. Bovendien lijkt het erop dat Flevoland de schok van de coronacrisis verhoudingsgewijs goed verwerkt heeft. “De klap van de coronacrisis kwam minder hard aan dan elders. Waarna de Flevolandse economie weer snel terugveerde”, aldus Windesheimonderzoeker Friso de Vor.

Krappe arbeidsmarkt

Daarnaast heeft ruim driekwart van de inwoners van Flevoland (in de leeftijd van 15 tot 75 jaar) een baan. Sinds 2015 neemt de arbeidsparticipatie jaar op jaar toe, waarmee het structureel boven het landelijk gemiddelde ligt. Tegelijkertijd daalt de werkloosheid. In 2022 lag het werkloosheidspercentage nog maar een fractie boven het landelijk gemiddelde (3,7 procent tegenover 3,5 procent). Gevolg van deze ontwikkeling is dat er nauwelijks meer rek zit in de regionale arbeidsmarkt wat betreft menselijk kapitaal. Voor werkgevers wordt het alsmaar lastiger om geschikt personeel te vinden. De vraag naar arbeid is hoog. “Maar voor werkzoekenden betekent de zeer krappe arbeidsmarkt dat zij doorgaans de keuze hebben uit meerdere banen”, stelt onderzoeker De Vor. “Zo blijkt uit de cijfers dat tegen het eind van 2022 een Flevolandse werkzoekende gemiddeld 5 banen voor het uitkiezen had, een jaar eerder ging het nog om gemiddeld 2,8 banen.”

Groeiende aantrekkingskracht als woonplaats, maar geen hogere waardering

Er wonen steeds meer mensen in Flevoland. Begin 2023 telde Flevoland in totaal bijna 445.000 inwoners. Dat is 2,3 procent meer dan een jaar eerder. Terwijl de totale landelijke bevolkingsgroei 1,3 procent bedroeg. De bevolkingsgroei wordt in toenemende mate gestuwd door binnenlandse verhuizingen. Ieder jaar verhuizen er meer mensen vanuit andere regio’s in Nederland naar Flevoland dan dat er vertrekken; het tekent de groeiende aantrekkingskracht van Flevoland als woonplaats. Overigens blijken de inwoners van Flevoland hun kwaliteit van leven, afgemeten aan de ervaren brede welvaart*, iets lager te waarderen dan de gemiddelde Nederlander. Flevoland scoort gemiddeld 0,68 tegenover een gemiddelde landelijke score van 0,69 (op een schaal van 0–1). Overigens is de ervaren brede welvaart in Flevoland bijzonder scheef verdeeld onder de bevolking. Ongeveer 13 procent van de Flevolanders, vooral financieel kwetsbaren, geven hun brede welvaart een onvoldoende.

Eenheid in verscheidenheid

De onderzoekers stellen verder vast dat Flevoland zich kenmerkt door grote verscheidenheid. Achter de gemiddeld genomen gunstige regionaal-economische ontwikkeling gaan scherpe verschillen schuil in oriëntatie en ontwikkeltempo. Zo groeiden bijvoorbeeld de economieën van Noordoostpolder, Urk en Flevoland-Midden (Dronten, Lelystad en Zeewolde) beduidend sneller dan die van Almere. Almere en Urk groeiden dan weer wat betreft inwonersaantallen (relatief gezien) veruit het hardst. En als we de meest recente bevolkingsprognoses (tot 2050) mogen geloven, dan valt de meeste groei te verwachten in Almere en Lelystad – ver boven het provinciale en landelijke gemiddelde. Voor een belangrijk deel komt dit voort uit de unieke en nog relatief jonge ontstaansgeschiedenis. Flevoland bestaat pas net. In deze verschillen schemert de planmatige en stapsgewijze ‘oplevering’ van Flevoland door. Dit droeg er mede aan bij dat de gemeenten of deelgebieden, waaruit Flevoland is opgebouwd, onderling sterk van elkaar verschillen qua karakter en hun (huidige) fase van ontwikkeling. De Vor: “Deze unieke constellatie draagt enerzijds bij aan de eenheid en eigenheid van de regio. Anderzijds heeft dit soms effect op het functioneren van Flevoland als samenhangende functionele regio.”

Regionale solidariteit en samenhang

De Flevoland Monitor vormt een kennisbasis die de provincie helpt bij het bepalen van de gewenste ontwikkelrichting én wat daarvoor nodig is. De huidige (mondiale) ontwikkelingen en belangrijke transitieopgaven op het gebied van o.a. verduurzaming, economische vernieuwing, digitalisering en arbeidsmarktontwikkeling plaatsen ook de Flevolandse economie voor grote uitdagingen. De onderzoekers onderstrepen dat bundeling van krachten en samenwerking op regioschaal een sleutel voor oplossingen kan vormen. Juist op regionale schaal komen oplossingen tot stand voor veel van de genoemde opgaven. In het bijzonder voor Flevoland dient zich een extra uitdaging aan: het organiseren van solidariteit en samenhang in de regio, waarbij ook voldoende recht wordt gedaan aan de regionale verscheidenheid. De Vor concludeert: “Vanuit (de erkenning van) die verscheidenheid moeten de ontwikkelvraagstukken beantwoord worden. Dit draagt mede bij aan het zelfbewustzijn van de regio: een belangrijke voorwaarde om weloverwogen keuzes te kunnen maken – voor nu en in de toekomst.”

Over de Flevoland Monitor

De Flevoland Monitor brengt het reilen en zeilen van Flevoland in beeld aan de hand van statistieken en cijfers. Dit rapport heeft een verkennende en signalerende functie. Het brengt trends en ontwikkelingen in beeld en geeft een indruk van wat Flevoland – het gebied bestaande uit de gemeenten Almere, Dronten, Lelystad, Noordoostpolder, Urk en Zeewolde – kenmerkt en hoe het er sociaal-economisch voor staat. Daarmee vormt de Monitor een belangrijke bron van informatie voor beleidsvorming rondom economische en maatschappelijke ontwikkelingen in Flevoland.

Meer informatie

De Flevoland Monitor 2023 kun je hier downloaden(opent in nieuw tabblad)

Kijk hier voor meer informatie over al ons onderzoek naar technologie voor de samenleving.

Of lees hier meer over het kenniscentrum Maatschappelijke Innovaties Flevoland bij Windesheim in Almere, waar praktijkgericht onderzoek plaatsvindt in, voor én met de regio Flevoland op het gebied van brede welvaart, o.a. op de terreinen gezondheid en welzijn, wonen en educatie.

*Brede welvaart omvat alles wat mensen van waarde vinden. Naast materiële welvaart gaat het ook om zaken als gezondheid, onderwijs, milieu en leefomgeving, sociale cohesie, persoonlijke ontplooiing en (on)veiligheid.