Deltapremie voor lector Margie Topp: “Wij willen deze berg bedwingen”

Gisteren won onze lector Kunststoftechnologie Margie Topp de Deltapremie. Dé landelijke prijs voor praktijkgericht onderzoek. Wat wil ze met die half miljoen euro gaan doen? In dit interview vertelt ze hoe zij en haar team de enorme berg niet-recyclebare autobanden willen gaan bedwingen.

Elk jaar bereiken wereldwijd 1,5 miljard autobanden het einde van hun levensduur. Een afvalberg waarmee niets gedaan kan worden, omdat het recyclen van autobanden vrijwel onmogelijk is. Het is een berg die dr. Margie Topp – lector Kunststoftechnologie aan hogeschool Windesheim – wil bedwingen. Een missie die een stap dichterbij komt nu zij de Deltapremie heeft gewonnen. 

Als lector Kunststoftechnologie beweegt Margie Topp zich op het snijvlak van drie werelden: onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk, waarbij het één het ander moet versterken. “Ik heb een functie waarin ik écht een verschil kan maken voor een circulaire wereld. Het is een baan waarin alle wegen samenkomen om dit te bereiken. Mijn team werkt vanuit allerlei invalshoeken aan prachtige projecten waarmee we echt impact kunnen bereiken: voor de wereld, de industrie en het onderwijs. Door onze kennis van kunststoffen, hun eigenschappen en onze jarenlange ervaring in het ontwerp en design van deze materialen kunnen we innovatieve industriële toepassingen ontwikkelen.”

Tweede leven voor afgedankte windmolenwieken
Een bijzonder voorbeeld van zo’n project is het onderzoek naar het industrieel hergebruik van windmolenwieken. Nu Nederland steeds meer grote windmolenparken krijgt, is een goede verwerkingsmethode nodig, anders dreigt over 20 jaar een enorme afvalberg van oude windturbines te ontstaan. De wieken van windturbines zijn oersterk en bestand tegen weer en wind, maar dat materiaal – composiet, een praktisch onbreekbare verbinding van vezels en harsen – heeft óók een keerzijde: het is niet te recyclen. “Het probleem is dat je dit materiaal niet meer kunt scheiden in de oorspronkelijke bestanddelen. Bij end-of-life composieten draait het om materialen met een lange levenscyclus die niet meer omgesmolten kunnen worden. De vezels zitten opgesloten in de kunsthars. Dus zijn we aan de slag gegaan met een andere methode: oud composiet versnipperen tot versterkingselementen.

We halen composiet door de shredder om het te verkleinen tot vlokken of stroken, zodat alle goede eigenschappen van het materiaal bewaard blijven. Deze vlokken dienen als versterkingsmateriaal voor nieuwe producten, zoals damwandplanken, die als oeverbeschoeiing gebruikt worden in Flevoland, stootbalken voor de scheepvaart, brugdekplaten en wrijfgordingen onder bruggen”, legt Topp uit. Studenten ontwikkelden prototypes voor de machines die oud composiet tot nieuw materiaal kunnen verwerken. Een industriële partner uit het consortium bleek een geschikte installatie te hebben, waardoor alles in een stroomversnelling kwam. Het project is een schoolvoorbeeld van praktijkgericht onderzoek: in de loop van de 6 jaar die dit programma duurde, hebben in totaal 80 bedrijven en kennispartners deelgenomen, zoals AOC, Royal HaskoningDHV, TU Delft, Groningen Seaports en Rijkswaterstaat.

Autobanden: terug naar de grondstof
Nu de afvalberg van composieten is bedwongen, is het tijd voor een nieuwe uitdaging. Zo bereiken elk jaar wereldwijd 1,5 miljard autobanden het einde van hun leven. Een afvalberg waarmee niets meer gedaan kan worden. Topp: “Dit is de volgende berg die wij gaan bedwingen en waarvoor we de Deltapremie van € 500.000 willen inzetten. Autobanden zijn complexe producten waaraan met het oog op slijtage, rolweerstand, geluid en grip zeer hoge eisen worden gesteld. Recyclen is bijna onmogelijk, omdat autobanden veel verschillende soorten rubber en vulmaterialen bevatten, die met zwavelverbindingen aan elkaar worden gevulkaniseerd. Je kunt dit alleen terug naar grondstoffen brengen als je al deze verbindingen weer verbreekt. Dat is mogelijk door alle componenten van de band te scheiden en door devulkanisatie terug te brengen naar hoogwaardige grondstoffen voor nieuwe rubberen producten.

Wij bouwen daarmee voort op de kennis van chemisch devulkaniseren die de Universiteit Twente in huis heeft. Dit vormt het startpunt van ons onderzoek, waarbij wij met disciplines als onder andere werktuigbouwkunde en robotica in huis de stap naar industrialisatie en de markt willen zetten, door te kijken hoe je dit in de praktijk écht kunt toepassen, zowel praktisch, rendabel, haalbaar én schaalbaar.”  

Samenwerken aan duurzaamheid: teamwork
In een voortraject hebben de Universiteit Twente en het lectoraat via een promotietraject al samen onderzoek naar deze baanbrekende methode gedaan. De uitkomsten zouden wereldwijd ingezet kunnen worden, maar de stap naar industrialisatie is nog groot. “Wij willen de Deltapremie inzetten om praktijkgericht onderzoek te doen, om tot een werkend, schaalbaar proces te komen, samen met al onze technische disciplines, zoals Werktuigbouwkunde en Industriële Automatisering & Robotica. Dat is een geweldige uitdaging voor onze onderzoekers, docenten en studenten”, vertelt Topp enthousiast. “Verder wordt een deel van de Deltapremie ingezet voor promotieonderzoek en om kritische massa te creëren, zodat we stappen voorwaarts kunnen zetten.

De prijs is een prachtige erkenning voor al het werk dat het lectoraat met al onze partners in het werkveld heeft gedaan. Als lector heb ik een verbindende rol tussen onderwijs, onderzoek en werkveld. Maar het is én blijft teamwork: ik sta aan het hoofd van een onderzoeksgroep met kundige collega’s zonder wie ik dit niet had kunnen bereiken en deze prijs gaat ons als team alleen maar verder brengen.”

Benieuwd naar dit onderzoek? Beluister onze podcast met Margie via Spotify(opent in nieuw tabblad)

Of beluister dezelfde podcast met Margie via Apple Podcasts(opent in nieuw tabblad)