‘Het verhaal van Benafsha is een mooie testcase voor onze hogeschool’

De uit Afghanistan gevluchte Benafsha Tamkin maakte haar studie af bij Hogeschool Windesheim. Haar bijzondere verhaal is te lezen in een artikel dat onlangs verscheen in Trouw(opent in nieuw tabblad). Het maakte nieuwsgierig naar de acties achter de schermen die haar afstuderen in Nederland mogelijk maakte. Een gesprek met Pieter van Essen, voormalig opleidingsmanager van International Business waar Tamkin haar diploma haalde.

Ooit bracht een enthousiaste maatschappijleraar en theoloog hem als tiener op het idee om ontwikkelingswerker te worden. Sindsdien is lotsverbetering van mensen die op de vlucht zijn voor armoede of geweld een belangrijke drijfveer in het leven van Pieter van Essen. Als opleidingsmanager van International Business zette hij zich in voor de uit Afghanistan gevluchte Benafsha Tamkin. Er moest heel wat gebeuren voor ze überhaupt naar Nederland kon komen. Haar verhaal is volgens hem een mooie testcase voor Hogeschool Windesheim en het hoger onderwijs hoe om te gaan met studentvluchtelingen die in Nederland willen studeren. Hun aantal zal volgens Van Essen in de toekomst alleen maar stijgen.

Hoe kwam Benafsha Tamkin op jouw pad bij International Business?

‘Ik ken Mark de Vries van Eurodev al lang, we hebben als opleiding hele goede contacten met zijn bedrijf, onze studenten lopen er stage en er studeren studenten van ons af. Het is een Nederlands bedrijf met veel internationale mensen en contacten. Mark wil met zijn bedrijf graag het verschil maken zoals je kunt lezen in het artikel in Trouw. Bij toeval las hij in 2022 een artikel over Tamkin en haar wensen. Mark besloot te onderzoeken wat hij voor haar kon doen. Hij kwam bij mij binnen en zei: dit is er aan de hand, wat kun je voor me doen? Ik wilde eerst vooral informatie voor ik aan de slag kon gaan: haar onderwijsprogramma, haar pakket, de opleiding die ze had gevolgd. Voorwaarde was wel een Engelstalige opleiding. Ze had al iets gedaan met Business Administration en zocht iets in de richting van een Business-opleiding. Zo begon het en vervolgens kreeg ik beetje bij beetje telkens wat materiaal van haar.’

Wat moest er allemaal gebeuren voor ze hier aan de slag kon gaan?

‘Om hier naartoe te kunnen komen moest ze naast voldoen aan een enorme hoeveelheid voorwaarden, ook heel veel geluk hebben. Ik zeg altijd: toeval bestaat niet, geluk valt je toe. In die zin had Benafsha het geluk dat het balletje via Mark en mij kon gaan rollen. Vervolgens moest er een heleboel gebeuren. Ten eerste duurde het lang voor al het materiaal binnen was. Vervolgens ging het Nuffic haar werk beoordelen. Op microniveau ging de opleiding met haar aan de slag. Een docent in ons team die van A tot Z het hele curriculum kent, heeft haar hele pakket gescreend en op basis daarvan een advies geschreven. Vervolgens boog de Examencommissie zich over haar case. Op mesoniveau hadden we te maken met het bestuur van onze hogeschool, het International Office en Bureau Buitenland, dat laatste kijkt naar alle voorwaarden voor een student überhaupt ingeschreven kan worden. Heel veel afvinklijstjes dus die we allemaal moesten afwerken. Er waren ook andere vraagstukken: met een tussentijdse inschrijving na oktober kom je niet in aanmerking voor financiering. Daarnaast was er de eis dat je als student van buiten de EU een rekening moet hebben waar tienduizend euro op staat. Daar kon Mark borg voor staan. Alles bij elkaar heeft dit verhaal veel energie gevraagd. Een voor een moesten we alle punten afvinken en bepaalde uiteindelijk de Examencommissie dat ze nog ongeveer anderhalf jaar aan vakken moest volgen voor ze een diploma kon halen. Toen kon ze bij ons gaan studeren.’ 

Wat was nou de waarde van deze specifieke case? 

‘Ik vond het verhaal van Benafsha een mooie testcase voor onze hogeschool. We zullen dit soort individuele verzoeken waarschijnlijk steeds vaker krijgen. We hebben de groep Oekraïners, daar zijn landelijke afspraken over gemaakt en over de voorwaarden hoe ze zich kunnen en mogen inschrijven. Dat is makkelijker. De nationale overheid geeft daar toestemming voor en dat is een belangrijke garantie voor een hogeschool. In dit geval was het een testcase van doorzettingsvermogen die goed in beeld bracht wat er allemaal moest gebeuren. En zoals ik al vertelde, dat was een heleboel. Het vraagt naast doorzettingsvermogen van iemand als Benafsha ook van ons een lange adem. Ondanks de vele strubbelingen op allerlei niveaus konden we toch vasthouden en doorzetten om te zorgen dat ze hier kon komen. En los daarvan was het heel veel over en weer gepraat en gemail over de vraag wie doet wat. We wisten ook dat het goed was om naar het grotere belang te kijken met het oog op de toekomst.’ 

Je vertelde dat het redelijk onbekend is wat er op Windesheim al wordt gedaan voor nieuwkomers. Kun je daar iets over vertellen?

‘Ik dacht daarbij met name aan het Taalschakeltraject (TST). Nieuwkomers krijgen langs deze weg de mogelijkheid om in twee jaar een onderwijstraject te volgen, de taal te leren en een diploma te halen dat hen recht geeft op instroom bij een hbo-opleiding. Maar er zijn meer mooie initiatieven: voor studenten met een Nt2 (Nederlands als tweede taal)-achtergrond is er een Nt2-café, er worden ‘speeddates’ en ontmoetingen georganiseerd met hbo-studenten en NT2-cursisten en je kunt taalhulp krijgen vanuit het SSC (Student Support Centrum. Ook zijn er trajecten gericht op arbeidsparticipatie, zoals het Werkervaringsproject voor hoogopgeleide vluchtelingen. Er gebeuren veel mooie dingen maar het is nog vrij geïsoleerd. Wat ik hier noem sluit mooi aan bij de diversiteit en inclusie die we uitdragen vanuit Windesheim Dichterbij. Dat zijn mooie uitgangspunten en dit is realiteit waar we steeds vaker mee te maken krijgen.’ 

Zou je nog iets willen vertellen over jouw persoonlijke motivatie?

‘Toen ik 16 à 17 was had ik een docent maatschappijleraar, hij was ook theoloog. Die man kon zo boeiend vertellen, dat inspireerde mij en mede door zijn verhalen wilde ik ontwikkelingswerker worden. Via de gezondheidszorg en later economie ben ik hier terechtgekomen. Maar dat gevoel van toen was wel mijn drive en dat is het nog steeds. Ik werkte voor het Internationale Rode Kruis en Stichting Bootvluchteling en ik ga in de vakanties regelmatig als vrijwilliger naar Lesbos. Vluchteling is zo’n containerbegrip. Daar heeft iedereen een naam en praat je met mensen en hoor je de schrijnende verhalen. Het gaat om mensen die huis en haard moesten verlaten. Die gaan niet voor niets weg. Ze laten hun cultuur, familie en alles achter. Daar iets in betekenen, is mijn drijfveer. Ook bij International Business komt deze thematiek aan de orde. Er lopen studenten stage bij een organisatie zoals Saeed in Zwolle, waar ze werken met statushouders. Een oud-student van ons zit daar trouwens in de organisatie. Business en betrokkenheid met de wereld hoeven elkaar niet uit te sluiten.’

En jouw toekomst?

‘Anderhalf jaar geleden heb ik afscheid genomen van de opleiding omdat ik wat eerder wil stoppen met werken. Ik werk nu nog anderhalve dag en zit in de CMR en de deelraad bij BMR. Ik heb ook net mijn eerste uitzending gedaan voor PUM (Project Uitzending Managers) naar Pakistan. Daar was ik in de rol van expert bij GIFT University waar ze graag willen samenwerken met het bedrijfsleven. Fantastische mensen en ze willen heel graag. Daar zag ik ook de gevolgen van de klimaatverandering, de trek naar de stad en de wanhoop van de boeren. In de toekomst ga ik dat vaker doen om mijn kennis en ervaring in te zetten. Ik ben heel dankbaar wat ik allemaal heb mogen doen in mijn leven en wil graag iets teruggeven.’