Praktijkgestuurde leerroute wint derde prijs Onderwijspremie

De praktijkgestuurde leerroute voor deeltijdstudenten van het domein Gezondheid & Welzijn van Windesheim, één van de drie genomineerden voor de Nederlandse Onderwijspremie, is uiteindelijk geëindigd op de derde plaats. De premie wordt jaarlijks uitgereikt aan het meest vernieuwende en waardevolle onderwijsinitiatief. Een gesprek met initiator José Uitdewilligen over het opleiden van de toekomst en de nominatie als vorm van erkenning.

Wat betekent de nominatie voor de Nederlandse Onderwijspremie voor jou?

‘De Onderwijspremie is de hoogste onderscheiding binnen het hoger onderwijs die vanuit het Ministerie wordt gegeven om bijzondere onderwijsinitiatieven te belonen. Het is een stimuleringsprijs zodat je een initiatief als onderwijsinstelling verder kunt brengen. Het gaat in de criteria om het initiatief, het onderwijsteam, het moet vernieuwend of een ambitieuze verbetering zijn van het onderwijs, en ondersteund worden door onderzoek. 
Vervolgens waren er spannende bijeenkomsten. We presenteerden ons project tegenover een tafel van tien deskundigen en later in Utrecht nog een keer om de methodiek te laten zien, samen met studenten en mensen uit het werkveld. We kregen een hoop vragen die we moesten beantwoorden. We hadden een leuke en ludieke werkvorm waarbij we de jury actief betrokken.

De uiteindelijke nominatie is op zichzelf al een beloning voor een nieuwe manier van opleiden, waarbij de individuele behoeften van de student én de specifieke behoeften en wensen van de zorginstelling centraal staan. Voor mij persoonlijk is de premie naast een prachtige beloning ook een geruststelling dat er na mijn pensionering volgend jaar, voldoende financiële middelen zijn om het project te versterken en verder uit te bouwen. Wat dat betreft is deze nominatie het mooiste wat me kon overkomen.’     

Wat maakt deze praktijkgestuurde leerroute zo sterk?

‘Vanuit het project flexibilisering deeltijdonderwijs hebben we de vraag gesteld: wat is er nog meer mogelijk? Hoe kunnen we praktijkinstellingen nog meer verbinden aan ons onderwijs? Het antwoord is een leerroute voor instellingen of clusters daarvan, die meer onderwijs op maat willen hebben. Wij kunnen dit doen doordat een instelling zich aan ons verbindt en haar studenten stuurt, zoals Buurtzorg, ’s Heeren Loo, WVO-instellingen, of instellingen met speciale zorg voor mensen die gedwongen opgenomen zijn. Je kunt denken aan kennis specifiek gericht op het omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag of op psychologie van het ouder worden. Deze instellingen hebben professionals in huis die zelf expertlessen kunnen verzorgen. 

Met de expertlessen kun je wisselen, maar de leeruitkomsten van een opleiding en de beoordelingscriteria daarvan staan vast. Je kunt als student de leeruitkomsten flexibel inzetten en bijvoorbeeld zeggen: ik wil nu hieraan werken want dit is een onderwerp waaraan ik direct iets heb in de praktijk, bijvoorbeeld naar aanleiding van het behandelen van een moeilijke cliënt of een organisatievraagstuk. Precies op het juiste moment.
We ontwikkelen daar een eigen methodiek voor met een versteviging van de docentenrol, de methodische werkvormen en de relatie met het werkveld. Daar hoort ook het gebruik bij van nieuwe werkvormen zoals het gebruik van de tool IDOARRT. Deze manier van opleiden is niet alleen prettig en leerzaam voor studenten, maar betrekt ook veel meer mensen bij het leerproces. Zoals gezegd geven professionals uit de instellingen expertlessen en schuiven collega’s van studenten aan. Er zitten ook studenten van verschillende jaren bij elkaar in één groep die van elkaar leren. We creëren op deze manier een lerende organisatie, waardoor de impact van de student die een opleiding volgt veel groter is dan voorheen. De organisatie leert mee en het leren wordt onderdeel van de instelling.’  

Wat zijn de voordelen voor het werkveld?

‘Het werkveld is complexer dan voorheen, onder meer als gevolg van WMO-wetgeving en marktwerking waardoor de zware en complexe casussen vooral bij de gewone instellingen terechtkomen. Met deze route sluiten we direct aan op de vragen die daar spelen. Een bijkomend voordeel is dat we samen investeren in werknemers en hen boeien en beter weten te binden. Ze krijgen meer perspectief.  Vanuit je praktijk vraagstukken inbrengen bij je opleiding en ombouwen tot leerstof maakt het werk voor jou als werknemer interessanter, maar ook voor een organisatie als geheel. Daar heb je wel volume voor nodig, grotere instellingen of clusters van organisaties. De instroom is flexibel: studenten kunnen per maand instromen in overleg met de werkgever. Je krijgt dus steeds meer cycli.’     

Op welke opleidingen is deze leerroute van toepassing?

‘Het gaat om de deeltijdopleidingen gericht op of rond de zorg: Social work, Verpleegkunde, PMKE, de Ad Sociaal Werk en de Ad Sociaal Financiële Dienstverlening. Deze opleidingen starten per 1 september officieel met een flexibele leerroute die goed aansluit op de strategische koers van onze hogeschool. Ook het digitale systeem dat in ontwikkeling is, sluit daar mooi op aan en is enorm belangrijk. Studenten moeten immers zelf hun route kunnen bepalen in het digitale systeem.’

Hoe ziet de toekomst van deze praktijkgerichte leerroute eruit?

‘De Onderwijspremie is een krachtige impuls maar biedt ook een geldsom waarmee we onze positie kunnen verstevigen en uitbouwen. We willen een ‘train de trainer’-cursus opzetten, het onderzoek in de Living Labs uitwerken, maar ook toewerken naar een goede beschrijving die leidt tot een mooi uitgewerkt handboek voor het werkveld. Daarnaast is het belangrijk te blijven nadenken over hoe we het werkveld verder kunnen ondersteunen en hoe we het leren blijvend onderdeel kunnen maken van de instellingen. We voeren deze leerroute nu uit bij instellingen en willen dit graag verbreden met meer werkgevers. Onze praktijkervaringen willen we verstevigen door onze methodiek nog meer te onderzoeken en te verbeteren zodat onze werkwijze toepasbaar wordt voor andere opleidingen en werkvelden.’