Opleiding Logopedie en Connect maken zich samen sterk voor een mooi maar ondergewaardeerd vak

De opleiding Logopedie duaal van Windesheim tekent samen met logopediepraktijk Connect een convenant. Het moet de start zijn van een mooie samenwerking om samen op te trekken bij het opleiden van studenten. De samenwerking is ook geboren uit noodzaak, want de wachtlijsten voor de logopedist groeien gestaag, terwijl het tekort aan logopedisten verder toeneemt.

Van de potentiële hbo-studenten die ‘iets met mensen willen’, komt slechts een klein percentage terecht bij de opleiding Logopedie. Dat is niet alleen te verklaren vanuit het specialistische karakter van het vak. De onbekendheid van het vakgebied is één van de oorzaken dat er te weinig logopedisten zijn, zo zeggen docent Carlien Jonkman van Windesheim en zorgmanager Esther van der Veen van logopediepraktijk Connect in Zwolle. Beiden zijn, in een verschillende rol, gepassioneerde logopedisten en hechten grote waarde aan het initiatief om zich sterk te maken voor het opleiden van een nieuwe generatie logopedisten. Deze week ondertekenen de opleiding en Connect daartoe een samenwerkingsovereenkomst.  

Wat gaan jullie doen?

Carlien: ‘In het convenant spreken we af dat we gaan samenwerken, dat we starten met twee studenten en gaandeweg gaan kijken hoe we dat in de toekomst kunnen uitbreiden. Als opleiding willen we graag een bredere doelgroep aantrekken om Logopedie te studeren. Er zijn best veel mensen die zich willen laten omscholen, maar die hebben meestal geen zin om weer vier jaar in de schoolbanken te zitten. We zeiden: wat zou het mooi zijn als we de student meer kunnen bieden dan alleen een schoolse setting en hem al veel eerder konden meenemen in de praktijk. Die gedachte resulteerde in een duale opleidingsvariant. In dit traject kan een student zijn leerwerkplek in jaar twee, drie en vier vormgeven op één werkplek met goede begeleiding. Dan heb je dus wel collega’s in het werkveld nodig die bereid zijn om daar ruimte voor te bieden. In Connect hebben we zo’n partner gevonden.’ 

Esther: ‘Het is een wisselwerking tussen de opleiding en ons bedrijf. Wij faciliteren de plekken waar de studenten hun opdrachten kunnen uitvoeren. We gaan intern telkens naar de juiste afstemming zoeken tussen de opdrachten en de leerplekken. We richten het zo in dat het voor onze collega’s leuk en werkzaam is. Aan de student moet het voldoende variatie, begeleiding en opbouw naar zelfstandigheid bieden. We willen de studenten samen met de opleiding afleveren als zelfstandige logopedisten.’  

Wat is kort geschetst het probleem rond logopedie?

Esther: ‘Ik zag deze week een item op tv dat de problematiek goed illustreerde. Daarin stonden een moeder en cliënt centraal die al ruim een jaar op de wachtlijst staan om in aanmerking te komen voor een logopediebehandeling. Wij hebben behoefte aan mensen die opstaan en zeggen: dit kan niet meer. De noodzaak moet aan het licht komen, want er komen steeds meer mensen op de wachtlijsten bij. Daar zijn ook veel kinderen bij die begeleiding nodig hebben, bijvoorbeeld op het gebied van taalontwikkeling.

Wat moet er gebeuren om de aantrekkingskracht van het vak te vergroten? 

Esther: ‘Het vak is nog te weinig zichtbaar. We zijn veel meer dan de behandelaars van het slissende kind. Logopedie gaat over communiceren in de breedste zin van het woord en over eten en drinken. We zijn ook nauw betrokken bij allerlei ontwikkelingsproblemen in het basisonderwijs. Naast de zichtbaarheid is de bekostiging een ander vraagstuk dat ons parten speelt. Wij krijgen als eerstelijnsbehandelaars betaald vanuit de zorgverzekering. Het geld komt uitsluitend uit declareerbare behandelingen waaruit we alles betalen, ook de tijd dat ik hier dit gesprek voer. De salarissen zijn in vergelijking met tweede- en derdelijnsbehandelaars te laag. Dat is wel een beetje symbolisch voor de huidige onderwaardering voor ons vak en dat moet veranderen.’

Wat is de meerwaarde van de logopedist?

Esther: ‘Als logopedist zijn we specialist en kunnen we de vinger op de zere plek leggen en kijken welke methoden en strategieën er nodig zijn om kinderen verder te helpen in hun ontwikkeling. Het gaat dan onder andere om taalontwikkeling. In de informatieverwerking van een kind wordt de taal onvoldoende opgenomen, waardoor het zich onvoldoende kan uiten en het reguliere onderwijstempo niet kan bijbenen. Als logopedist kun je meekijken en zorgen dat het kind via een zijweggetje weer op het juiste punt komt.’

Carlien: ‘Esther heeft het dan over kinderen met een normaal IQ op een reguliere basisschool die in feite goed kunnen meekomen, behalve op het gebied van taal. Daarin hebben ze een achterstand en daarom lopen ze vast. Dat heeft deels ook te maken met de grotere problematiek rond leesplezier en leesvaardigheid. In een maatschappij waar het steeds moeilijker wordt om kinderen te stimuleren tot lezen, is de logopedist een steeds belangrijkere speler om taal goed op het kind over te brengen. Als coach, of tijdens een van de ontwikkelingsfasen van kinderen. Als logopedist kunnen we een onderwerp net even vanuit een andere hoek bekijken. Onze betekenis binnen deze reguliere doelgroep van kinderen die hun taal ontwikkelen, is erg onderbelicht.’

Hoe ziet de samenwerking er concreet uit?

Esther: ‘We hebben bij Connect een groep van ongeveer acht logopedisten die zich beschikbaar stelt voor de begeleiding van studenten. Studenten mogen met mijn collega’s meelopen, hen om hulp vragen en ze krijgen feedback. De studenten hebben daarbij veel vrijheid om hun leertraject zelf vorm te geven. De verantwoordelijkheid ligt bij de student zelf. Het is een investering waar we hopelijk ook nieuwe collega’s aan overhouden. Daarom willen we de studenten goed trainen in hun zelfstandigheid. We willen inzetten om het gat tussen diploma en praktijk kleiner te maken door ze meer verantwoordelijkheid te geven.’

Carlien: ‘We zorgen dat de studenten in het eerste jaar het reguliere programma doorlopen zodat ze starten met een inhoudelijke basis. We willen voorkomen dat de logopedist de student op sleeptouw moet nemen. De logopedist moet er zelf ook iets aan hebben. We hebben nu zeven studenten met een propedeuse die in september gaan beginnen. Twee daarvan starten bij Connect en we zijn heel benieuwd hoe het gaat uitpakken. De anderen gaan naar andere praktijken. Ook daar zijn ze heel enthousiast over dit leerwerktraject en willen ze graag deel uitmaken van dit opleidingsstuk, mede in de hoop om mensen te binden. We staan open voor meer samenwerkingsverbanden.’