Festivals als podium voor rubberrecycling

Je kunt ze zien op Zwarte Cross en ze stonden eerder al bij Expeditie NEXT in Middelburg. Nee, dit gaat niet over een bekende popgroep, maar over het lectoraat Kunststoftechnologie. Zij trekken door het land. Wel met een band, maar dan van rubber. Zij willen het publiek namelijk laten zien wat er mogelijk is met rubberrecycling. Waarom doen zij dit?

Het enthousiasme spat ervan af als Eric Roetman begint te praten over het recyclen van rubber. Als onderzoeker van het lectoraat doet hij onderzoek naar hoe je autobanden kunt recyclen. Die kennis deelt hij graag. Toen Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek(opent in nieuw tabblad) (NWO) het lectoraat de kans gaf om een stand op Expeditie NEXT te krijgen, hoefde hij dan ook niet lang na te denken. Eric: “Het is natuurlijk hartstikke leuk om ons onderzoek breder bekend te maken. Het is voor ons een kans om de aansluiting met de maatschappij te maken.” 
 

Recyclen van rubber is als kleien

Het recyclen van rubberen autobanden is complex. De aanwezigheid op festivals daagt de onderzoekers uit om dit ingewikkelde onderwerp zo eenvoudig mogelijk te maken. Eric: “Op een evenement als Expeditie NEXT moet je aan kinderen uitleggen waar je mee bezig bent en waarom het belangrijk is. Ik vergelijk het recyclen van autobanden dan weleens met kleien in verschillende kleuren. Je kunt daar bijvoorbeeld heel mooi een regenboog mee kleien. Dat is vrij makkelijk weer te scheiden. Maar als je de kleuren door elkaar heen kneedt dan krijg je een bonk klei waar je minder mee kunt dan daarvoor. Zo werkt het met een autoband eigenlijk ook. Die bestaat uit allerlei verschillende componenten die met elkaar zijn verbonden. Je kunt dat vermalen en hergebruiken, maar je kunt er dan veel minder mee dan met het oorspronkelijke materiaal. De kunst is om de band eerst uit elkaar te halen en in stukken te scheiden. Je krijgt dan materiaal waar je echt weer wat mee kunt. Het ziet er simpel uit, maar het is heel lastig om die lagen goed uit elkaar te halen.”

Gerecycled rubber betaalbaar maken

Het scheiden van de verschillende materialen in hoge kwaliteit reststromen, waar je vervolgens weer wat mee kunt. Daar zit de kern van het onderzoek. Geert Heideman, associate lector Kunststoftechnologie legt uit: “Het is allemaal begonnen met het promotieonderzoek van onze collega Hans van Hoek. Hij deed bij de Universiteit Twente fundamenteel onderzoek naar de devulkanisatie van autobandenrubber (zie kader voor uitleg). Een van de uitkomsten is dat het gedevulkaniseerde materiaal veel beter is als de autobanden vooraf beter worden gesorteerd, gescheiden en ontleed in onderdelen. De volgende stap is uit te zoeken welke techniek en welke machines je dan nodig hebt om dat ontleden, sorteren en scheiden op grotere schaal toe te passen. Dat is niet eenvoudig. Er zijn bijvoorbeeld heel veel verschillende soorten banden. Daarbij komt dat de prijs van grondstoffen heel laag is. Het is voor producenten erg verleidelijk om aardolie en natuurrubber als basis te gebruiken. Het is dus een gigantische uitdaging om gerecycled rubber voor de industrie schaalbaar én financieel interessant te maken.” 

Deltapremie als vliegwiel

Lector Margie Topp durfde de uitdaging aan te gaan om met haar lectoraat Kunststoftechnologie de kansen van rubberrecycling verder te onderzoeken en dichter bij de praktijk te brengen. In 2021 wonnen zij de Deltapremie, een toonaangevende onderzoeksprijs. Margie: “De Deltapremie was echt een vliegwiel om dit complexe probleem aan te pakken. We zagen daar kansen en hebben nu aanleiding om te denken dat we stappen kunnen zetten om het recyclen dichter bij de praktijk te brengen. Het is nu nog niet zover, maar uiteindelijk hoop je dat er weer nieuwe autobanden of deels nieuwe autobanden van te maken zijn. Dat geeft een verbeterslag in die hele keten.”

Kennisdeling op festivals

Het dichter bij de praktijk brengen gebeurt ook door ons op festivals te laten zien. Door het succes bij Expeditie NEXT is het lectoraat vervolgens gevraagd om bij Zwarte Cross aanwezig te zijn. Geert: “Het is belangrijk dat mensen een indruk krijgen van de enorme hoeveelheden autobanden die we jaarlijks afdanken en het belang van gerecycled materiaal gaan zien. Onze aanwezigheid op dit soort festivals draagt daaraan bij. Gelukkig zijn er steeds meer mensen, bedrijven en overheden die denken: we moeten hier wat mee.”

Op de festivals bereikt het lectoraat zowel de volwassenen als kinderen. Eric hoopt dat er bij hen een bredere kennis over autobanden ontstaat en waarom het belangrijk is om de materialen uit die banden opnieuw te gebruiken. “Het lijkt mij  fantastisch als kinderen dan bij hun ouders aan tafel zitten en vragen gaan stellen over de autobanden van hun ouders.”

Toekomstige evenementen

Expeditie NEXT, Zwarte Cross. Het lijkt voor de hand te liggen dat de Formule 1 in Zandvoort het volgende event wordt waar het lectoraat staat. Eric: “Als het om kennis over autobanden gaat, is dat niet nodig. Er zijn weinig mensen die echt enthousiast praten over hun autobanden, meestal zijn dat collega’s van mij, haha. Bij Formule 1-fans is dat anders. Die zijn zeker bezig met banden. Zij weten hoe complex banden zijn en hoeveel verschil het maakt welke banden je gebruikt. Maar goed, zij hebben misschien nog wel een hoop te leren over het belang van recyclen dus; wie weet”.