Niet de medaille, maar het kind centraal

Tijdens de Olympische Spelen waren er veel jonge topsporters aanwezig. De jongste was 11 jaar bij het skateboarden. In de huidige sportcultuur lijkt iedereen erop gericht om zo snel mogelijk in seniorencompetities te komen. Maar waarom? Dat kan schadelijk zijn voor kinderen. Het lectoraat Sportpedagogiek onderzoekt de rol van trainers en coaches in het bevorderen van een pedagogisch en daarmee veiliger sportklimaat voor kinderen. Het pleidooi van lector Nicolette Schipper-van Veldhoven: "Wij willen dat het kind centraal staat, niet de medaille voor het land."

Oproep tot verhoging minimumleeftijd voor topsporters

Internationale sportfederaties kunnen zelfstandig bepalen vanaf welke leeftijd kinderen deel mogen nemen aan volwassen competities. De federaties gaan hier verschillend mee om. In sommige sporten, zoals het turnen, kunnen kinderen bijvoorbeeld al deelnemen vanaf hun vijftiende. Nicolette: "Zeker op de Olympische Spelen is de druk extreem hoog. Wat maakt het dan eerlijk dat een 11-jarige tegen een 22-jarige een wedstrijd moet spelen? Wij zetten onze vraagtekens hierbij in het belang van het kind." Een voorbeeld van een verhoging van de minimumleeftijd is te vinden bij het schaatsen. De internationale schaatsfederatie ISU heeft de minimumleeftijd voor deelname aan seniorencompetities kort geleden verhoogd naar zeventien jaar. Nicolette: “Dit is een hele stap. De doorslag voor de beslissing was het gevolg van een groot drama rondom een vijftienjarige kunstrijdster uit Rusland op de Olympische Spelen van 2022.”

Prestatiedruk beïnvloedt ontwikkeling en prestaties van kinderen

Deze zomer werd voetbaltalent Lamine Yamal als zeventien jarige Europees kampioen met Spanje. In het interview gaf de Spanjaard aan dat hij er tegenop zag om de eerste keer de kleedkamer in te gaan bij het grote Barcelona. Yamal bleef een tijdje op de fiets zitten, zonder iets te doen. Nicolette: “Belasting druk is op te delen in psychische belasting, fysieke belasting en sociale belasting. De belasting kan leiden tot verschillende reacties in het lichaam. Een voorbeeld is dat psychische druk een kind onveilige gevoelens kan geven. Op zo'n moment ga je verkrampen en/of blokkeren de neuronen in je hoofd en stopt het leerproces, waardoor ze minder fouten durven te maken met alle stress gevolgen van dien. Dit kan leiden tot uitval en/of blessures.” Het lectoraat pleit daarom voor meer bewustwording bij trainers en ouders over de impact van druk op kinderen. Het bevorderen van een pedagogisch sportklimaat waarin kinderen fouten mogen maken is onderdeel van het leerproces. Nicolette vervolgt: “Het grappige is als je dit uitlegt, dan wil elke ouder dat het kind een goede begeleiding krijgt. Maar als je op club niveau een verandering wil doorvoeren, wordt het toch weer lastig.”

Inclusieve sportomgeving voor kinderen met extra zorgbehoeften

Inclusiviteit in de sport is een belangrijk thema. Het lectoraat wil dat kinderen met een rugzakje ook een veilige plek krijgen binnen sportverenigingen. Nicolette: “Daarvoor werken we samen met het Nederlands Jeugdinstituut en Stichting het Vergeten Kind. We willen heel graag Jeugdzorg en Jeugdsport dichterbij elkaar brengen, maar dan moet de sportvereniging wel een pedagogisch klimaat aanbieden. Hoe includeer je alle kinderen en wat hebben trainers daarvoor nodig? Het uiteindelijke doel is ’kids first’ in de sportwereld, waarbij alle kinderen ongeacht achtergrond kunnen sporten zonder risico op uitsluiting of pesten.”

10 jaar Sportpedagogiek

Op woensdag 6 november viert het lectoraat Sportpedagogiek haar 10-jarig jubileum. Tijdens deze middag kijkt het lectoraat terug op een decennium van waardevolle bijdragen aan de jeugdsport vanuit een pedagogisch perspectief. Nicolette: “Wij bewegen mee met de vraag vanuit de praktijk. Trainingsbegeleiding wordt steeds belangrijker, helemaal richting 2032. Het creëren van de beste leeromgeving voor jeugdigen in de sport is geen eenmalig project, maar moet onderdeel zijn van het DNA van de organisatie. Ik ben sinds twee jaar ook Hoogleraar Sport, Risks & Safety aan de Universiteit van Twente, wat dit thema een extra impuls geeft. Daarnaast is vorig jaar het Practoraat Sociaal Veilige Sport gestart binnen de mbo opleidingen Sport en Bewegen wat een vergelijkbare impuls teweegbrengt. Door met al deze partijen samen te werken, versterken we ons gezamenlijk pleidooi voor een pedagogische en veilige jeugdsport aanzienlijk.”