Transformatie PBS van de school naar de sport

Transformatie PBS van de school naar de sport: PBS toepassen in sportclubs voor een veilig sportklimaat.

• Lectoraat: Sportpedagogiek
• Betrokken onderzoekers: prof.dr. Nicolette Schipper-van Veldhoven, drs., Arnold Bronkhorst, drs. Harold Hofenk 
• Partners: Windesheim, Hanze hogeschool

Over het onderzoek

Sport vormt voor veel (jonge) mensen een basis van plezier en kan bijdragen aan belangrijke sociale ontwikkelingen. Sport kan ook averechtse effecten hebben: arrogantie, pesten, (seksuele) intimidatie, discriminatie. Effecten worden grotendeels beïnvloed door de context van (jeugd)sportdeelname. In de realiteit van de georganiseerde sport is het creëren van een veilige en pedagogische omgeving niet a priori inherent aan sport. Veel sportverenigingen en clubs richten zich nog steeds vooral en te vaak op zaken als roosters, het organiseren van trainingen en competities, financieel gezond zijn en de continuïteit van hun organisatie waarborgen. Specifiek beleid ter voorkoming van intimidatie en misbruik in de sport bereikt nauwelijks het lokale niveau. Experts spreken van een implementatieprobleem. Op zoek naar innovatieve benaderingen werd Positive Behavior Support (PBS) ook in de sportcontext geïntroduceerd. In dit artikel wordt de voorlopige evaluatie van de eerste ervaringen met PBS in lokale sportclubs (die meestal gerund worden door vrijwilligers) beschreven aan de hand van zeven inzichten. Er kan geconcludeerd worden dat PBS een leidend principe kan zijn in sportclubs met organisatorische kracht, hoewel het een specifieke vertaling nodig heeft binnen de context van sport. Verder onderzoek is nodig om die significante aanpassingen te bepalen.

Aanleiding onderzoek

De groeiende aandacht voor de veiligheid van het klimaat rondom het kind vindt niet alleen in het tweede opvoedmilieu plaats. Ook in het derde opvoedmilieu, waar de georganiseerde sport onderdeel vanuit maakt, wordt de roep naar het creëren van een veilige omgeving steeds sterker. Een uitgangspunt van School Wide Positive Behavior Supper (SWPBS) is de organisatiebrede invoer.
Deze brede strategie zou mogelijk ook op een sportvereniging toepasbaar zijn voor de structurele realisatie van een veilig sportklimaat.

Doelstelling

Door sportonderzoek wordt steeds meer bekend over de positieve effecten van sportdeelname op de ontwikkeling van kinderen.  Denk aan sociaal gedrag, zelfwaardering en intrinsieke motivatie. Sport heeft veel potentie, maar het is zeker niet vanzelfsprekend dat meedoen aan sport altijd positieve effecten heeft. Dit hangtaf van veel factoren, zoals de begeleiding, het morele klimaat en de sfeer binnen een sportvereniging en de energie die het bestuur steekt in het bevorderen vanbijvoorbeeld sportiviteit en respect. Maar het is interessant om te kijken onder welke omstandigheden deze positieve effecten optreden en welke succesfactoren hierin precies een rol spelen. Daarover is nog relatief weinig bekend. Wat we wel weten is dat de manier waarop trainers omgaan met hun jeugdsporters cruciaal is voor de ontwikkeling van de jeugdsporters. Het onderzoek richt zich op Trainer-Kind INterACTIE. In dit onderzoek is aangesloten bij de theorie van Positive Youth Development (PYD). Dit praktijkgerichte onderzoek is verdiepend en kwalitatief van aard en moet nieuwe inzichten opleveren over de manier waarop trainers en kinderen met elkaaromgaan in de sport en welke betekenis dit heeft voor de ontwikkeling van jeugdsporters. Het belangrijkste doel is bij te dragen aan het verhogen en beter benutten van de opvoedende waarde van sport. Deze bijdrage wordt geleverd door zicht te krijgen op succes- en faalfactoren van de manier waarop trainers in de relatie met kinderen een ontwikkelingsgericht jeugdsportklimaat realiseren. 

Publicaties en opbrengsten

• Bronkhorst, A., Hofenk, H., & Schipper-van Veldhoven, N. (2016). Eerste praktijkervaringen  met PBS in sportverenigingen. Remediaal 16 4-5, pp 28-35.(opent in nieuw tabblad)

Meer weten? 

Neem contact op met: prof. Dr. Nicolette Schipper- van Veldhoven
E-mail: n.schippervanveldhoven@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)