‘Ik wil hen zo lang mogelijk van muziek laten genieten’

Muziek laat mensen met dementie opleven. Helaas is het voor hen vaak lastig om zelf muziek op te zetten. Windesheimdocent Rik Wesselink richt zich in zijn promotieonderzoek op de vraag hoe je mensen met dementie zo lang mogelijk van muziek kan laten genieten.
 

Muziek maakt iets los

Rik is naast docent Industrieel Product Ontwerpen een echte muziekfanaat: ‘Ik speel gitaar en ik zing, al van jongs af aan. Ik heb op de middelbare school in een bandje gezeten, ik zing in een vocaal ensemble(opent in nieuw tabblad) en binnenkort zing ik een lied op de bruiloft van mijn broertje. Dit zijn leuke dingen. Muziek maakt echt iets los bij mensen. Mede daarom vind ik het zo belangrijk om ervoor te zorgen dat mensen die lijden aan dementie zo lang mogelijk kunnen blijven genieten van muziek.’

Muziek heeft positieve effecten op de gemoedstoestand van mensen met dementie. Zo is er een populair filmpje van ‘Henry’(opent in nieuw tabblad), die apathisch in zijn stoel zit, maar na het horen van zijn favoriete muziek helemaal opleeft en zelfs vragen kan beantwoorden. Het muzikale geheugen blijkt bij deze groep langer intact te blijven dan andere hersengebieden. Bovendien helpt muzikale activiteit de achteruitgang bij dementie tegen te gaan. ‘Ik wil niet onderzoeken in hoeverre dit klopt, maar met deze kennis in het achterhoofd praktisch aan de slag gaan.’ 

Interactieve radio

‘Ik richt me op mensen met dementie die nog thuis wonen. Naarmate de ziekte vordert, kunnen zij steeds minder uit de voeten met alledaagse producten, van kookplaten tot afstandsbedieningen. Zo vergeet men simpelweg wanneer je op welke knoppen moet drukken. Daarnaast vermindert het initiatief vaak bij mensen die lijden aan dementie . Het zou een oplossing kunnen zijn om met behulp van slimme technologie het initiatief te stimuleren. De persoon te prikkelen om muziek op te zetten, bijvoorbeeld door een radio op gepaste momenten te laten vragen: ‘Heeft u zin in muziek?’ Hierdoor verschuif je het initiatief deels, maar blijft men wel muzikaal geprikkeld. Vervolgens is het natuurlijk een belangrijke vraag wat een gepast moment is en hoe mensen met geheugenverlies het best geprikkeld kunnen worden. Hoe reageren ze op zo’n stem? Raken ze hiermee vertrouwd, of schrikt het ze juist af?’ 

Eigen ontwerpen

De IPO-docent ontwerpt en maakt diverse prototypes tijdens zijn onderzoek. Hij werkt via de zogenaamde Research Through Design methode. ‘Juist de combinatie van iets bedenken en het ook daadwerkelijk maken en toetsen fascineert me. Ik ga veel uitproberen, evalueren, bijschaven en weer uitproberen. Door dat te combineren met theorieën uit de literatuur hoop ik zowel bruikbare producten als handvaten voor andere ontwerpers te kunnen opleveren.’

Rik is één van de zesentwintig docenten in Nederland die dit jaar een promotiebeurs heeft ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Hij mag vijf jaar aan zijn onderzoek werken op basis van 0.4 fte. Naast docent IPO is Rik onderzoeker bij het Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg. Rik doet zijn promotieonderzoek in samenwerking met dit lectoraat, de Technische Universiteit Eindhoven en de Universiteit Twente.