Ik hoop dat ik met mijn ervaringen anderen hoop kan bieden
Jacobien de Haan volgt momenteel de cursus Ervaringsdeskundigheid en neemt deel aan een samenwerkingsproject tussen KWF en hogeschool Windesheim. Dit project onderzoekt, samen met zorgorganisaties en ervaringsdeskundigen, hoe de zorgsector de unieke waarde van ervaringsdeskundigheid kan omarmen en implementeren. Voor Jacobien betekent dit traject een kans om haar persoonlijke ervaringen om te zetten in betekenisvolle steun voor anderen.
Een nieuwe richting na een ingrijpend ziekteproces
Jacobien werkte jarenlang in de gehandicaptenzorg, waar ze uiteindelijk teamleider werd. In 2017 veranderde haar leven ingrijpend toen ze de diagnose borstkanker kreeg. “Ik had kleine kinderen en vroeg me af: hoe moet het nu verder? Hoe kan ik er wel voor hen blijven zijn?” Die nacht kreeg ze een hevige paniekaanval, een gevoel van volledige paniek en machteloosheid dat ze nooit eerder had ervaren. “Ik dacht alleen maar aan mijn kinderen en hoe ze zonder hun moeder verder moesten.”
Het daaropvolgende behandeltraject was intens en zwaar. “Ik ben 1,5 jaar ziek geweest. Ik kreeg een halfjaar tot acht maanden chemotherapie en bestralingen. Mijn borst werd volledig verwijderd.’’ De behandelingen hadden een enorme impact: “Je verliest niet alleen je gezondheid, maar ook je uiterlijk en het gevoel van wie je bent. Het is een trauma. Het raakt niet alleen jou, maar ook je fundament: je familie en vrienden. Iedereen om je heen.”
Tijdens haar ziekte besefte Jacobien dat ze meer regie over haar leven wilde. Uiteindelijk besloot ze een eigen coachingspraktijk te beginnen. Inmiddels heeft ze een bedrijf gericht op teamcoaching, individuele coaching en mediation bij arbeidsconflicten.
Motivatie voor de opleiding
Toen de kans zich voordeed om via een samenwerkingsproject van KWF en hogeschool Windesheim deel te nemen aan een opleiding tot ervaringsdeskundige en mee te werken aan een onderzoek, was Jacobien eerst wat sceptisch. “Ik vond het idee van een opleiding tot ervaringsdeskundige vreemd, want ik ben immers al ervaringsdeskundige’’, geeft ze toe.
Toch merkte ze al snel dat er waardevolle lessen aan verbonden zijn. “Ik leer nu hoe ik mijn ervaring professioneel kan inzetten binnen een organisatie. Ik wil leidinggevenden leren om zieke medewerkers te ondersteunen. Niet door altijd de protocollen te volgen, maar juist door oog te hebben voor de menselijke kant.” Daarnaast ziet ze deze opleiding als een waardevolle aanvulling voor haar coachingspraktijk in rustige periodes.
Doelen en bijdrage aan de zorg
Jacobien hoopt met deze opleiding de zorg te verbeteren voor mensen die te maken krijgen met ontwrichtende gebeurtenissen zoals kanker. Ze wil dat er meer ruimte komt voor ervaringsdeskundigheid binnen de zorg en hoopt dat zorgorganisaties hier ook de waarde van gaan inzien. “Wat ik wil bereiken is dat ervaringsdeskundigheid echt wordt ingezet en dat er ook naar ons geluisterd wordt, zodat de zorg voor mensen met kanker beter wordt”, zegt ze.
Persoonlijk ziet ze de opleiding als een manier om verder te professionaliseren. En zich nog meer bewust te worden van de kracht van haar eigen ervaringen. Jacobien gelooft dat haar ervaringen veel kunnen betekenen voor zowel patiënten als zorgverleners. Ze weet als geen ander hoe het voelt om een zware diagnose te krijgen. En hoe ontwrichtend dit is voor het hele gezin en de sociale omgeving. “Wat ik hoop, is dat ik met mijn ervaringen anderen hoop kan bieden, zodat ze zien dat je leven door kan gaan, ook na zoiets ingrijpends.”
Ze is van mening dat ervaringsdeskundigen een belangrijke brug kunnen slaan tussen patiënten en zorgverleners, omdat zij weten wat iemand doormaakt en wat die persoon nodig heeft.
Een menselijkere benadering van zorg
“In de zorg is het vaak alleen maar protocollen en schema’s. Mijn hoop is dat ervaringsdeskundigen die bureaucratische laag kunnen doorbreken, zodat de zorg echt kan aansluiten bij wat een patiënt nodig heeft.” Ze hoopt dat zorgverleners openstaan voor de verhalen en inzichten van ervaringsdeskundigen, en dat deze rol kan bijdragen aan een menselijker benadering.
Opleiding
Jacobien geeft toe dat het volgen van de opleiding soms intensief is. De verhalen van haar medestudenten – ieder met hun eigen vorm van ontwrichting – zijn vaak confronterend. Toch ervaart ze de opleiding als waardevol, juist door deze intensiteit. “Het haalt oude herinneringen omhoog en dat doet soms pijn, maar het geeft ook inzicht in de gemeenschappelijke ervaringen die we allemaal delen. Uiteindelijk helpt het me om mijn rol als ervaringsdeskundige beter te begrijpen en in te vullen.”
Met deze opleiding en haar deelname aan het onderzoek hoopt Jacobien haar persoonlijke ervaring in te zetten voor een bredere impact binnen de zorg. “Het is een ontwrichtende ervaring die alles verandert, maar het heeft me ook veel gebracht. Ik ben er sterker uitgekomen en ben me nog bewuster geworden van hoe belangrijk een warme, menselijke benadering in de zorg is.”
Het lectoraat GGZ & Samenleving doet in samenwerking met KWF onderzoek naar het effect van de inzet van ervaringsdeskundigen.