Door meer begrip van groepsdynamiek, kan ik een betere sfeer creëren

Complexe groepen

Leerlingen met verschillende lesprofielen en diverse achtergronden die buiten de gymlessen om weinig met elkaar te maken hebben, en daar bovenop de lastige start hebben gehad, komen twee uur per week bij elkaar tijdens lichamelijke opvoeding. 'De klassen verschillen van 15 tot 28 leerlingen', vertelt Vera. ‘Dat is normaal al een grote groep, maar doordat deze leerlingen weinig met elkaar delen en uit verschillende profielen komen, wordt het nóg complexer.’ Tijdens de basiscursus Groepsdynamisch Werken leert Vera meer zicht te krijgen op al die verschillen in de groep en de effecten daarvan op de groep. Ze leert herkennen hoe invloedrijke leerlingen zichtbaar zijn, hoe groepsnormen zich uiten en dat leerlingen vaak geen slechte intenties hebben met hun (groeps)gedrag, maar dat ze zich gewoon aanpassen naar wat de groep van ze vraagt. Vervolgens heeft Vera handvatten gekregen die ze zelf kan gebruiken om beter met de vervelende effecten van de groepsdynamiek om te gaan. Gedurende de cursusdagen wordt kennis en kunde door middel van praktische werkvormen en praktijkvoorbeelden gedeeld. Uiteindelijk vindt een van de cursusmomenten ook plaats bij een van de medecursisten op school. Aan de hand daarvan ervaren cursisten groepsdynamiek aan den lijve. ‘De aanwijzingen waren erg prettig!’ zegt Vera. ‘Ik wilde ook graag meer feedback over hoe ik de groepsdynamiek in mijn klas aan kon vliegen. Daarom heb ik Jeroen [Jeroen Steeman, docent binnen de cursus, red.] bij ons uitgenodigd om meer inzicht te krijgen in mijn groep.’ Bij deze dag sluiten meer docenten aan die ook graag meer willen horen over het beïnvloeden van de groepsdynamiek. De les wordt een succes met duidelijke inzichten waar Vera en haar collega’s mee verder kunnen.

Na de cursus

'Ik heb geleerd dat structuur en duidelijkheid bij deze groep het belangrijkst zijn', zegt Vera. Na de les van Jeroen, zijn de wielen in beweging gezet. Binnen de school wordt gekeken hoe ze één lijn kunnen trekken voor wat betreft de regels en de consequenties van het overtreden van deze regels. Als de ene docent een voorval laat schieten waar de ander het streng oppakt, geeft dat ruis voor de leerlingen. En juist bij deze leerlingen resulteert dat in onrust in de groep. Daarnaast is de veiligheid in de lesomgeving direct vanaf jaar 1 een belangrijk onderwerp geworden waar ook actief aan gewerkt wordt: ‘We merkten dat de overgang van de basisschool naar de middelbare school groot kan zijn. Daarom zijn we nu in de eerste klassen meer bezig met spel en vaardigheden. Zo kunnen we de leerlingen leren beter met elkaar om te gaan en meer respect te hebben voor elkaars grenzen en onze structuur. Ik start nu standaard bij nieuwe groepen met hoe belangrijk het is om goed met elkaar om te gaan.’ Daarnaast is het voor Vera makkelijker geworden om de groepsdynamiek te lezen en daar gebruik van te maken: ‘Ik kijk ook naar de onderlinge verhoudingen binnen de groep en probeer degene die de leiding heeft aan mijn kant te krijgen. Vervolgens helpen zij mij ook met de lessen door andere leerlingen te zeggen dat ze even stil moeten zijn of luisteren, bijvoorbeeld.’

Gevolgen in de klas

Al met al is Vera enthousiast over wat ze ziet gebeuren in haar lessen: ‘We werken met het team samen om het zo duidelijk mogelijk te maken voor onze leerlingen. Deze duidelijkheid zorgt ervoor dat leerlingen beter bij de les blijven.’

De klassen die er nu bij komen, profiteren van de eerste jaren. De basis voor een fijne omgang en structuur worden gelegd en krijgt extra focus. Met name de structuur en de duidelijkheid dragen veel bij aan een veilige lesomgeving.
‘Ik ben blij met waar we nu staan. Het heeft nog tijd nodig, maar we zijn gestart met een schoolbrede aanpak over hoe we om willen gaan met regels en overtredingen.’ Over de cursus is Vera duidelijk: ‘Als ik de kans krijg, kom ik graag terug om meer te leren over groepsdynamica.’

Bekijk meer over de cursus Groepsdynamisch werken